«Κεράσια, μήλα, αχλάδια καλλιεργούν κυρίως εις τα βουνά δια καρπούς μεσημβρινούς…θα ίδωμεν μετ΄ ολίγον τα μήλα της Αρκαδίας και των ορέων της Λακωνίας να αμιλλώνται προς τα πορτοκάλια των όχθων του Ευρώτα ή των κοιλάδων της Νάξου». Αυτά επισημαίνει ο Γερμανός φιλέλληνας Φρειδερίκος Γουλιέλμος Τιρς στο βιβλίο του «Περί της συγχρόνου καταστάσεως της Ελλάδος και περί των μέσων της αναγεννήσεως αυτής,» που εκδόθηκε το 1883.Καλλιεργούσαν, λοιπόν, μήλα στην περιοχή της Τρίπολης από πολύ παλιά. Τι μήλα άραγε; Οι ντόπιοι ισχυρίζονται, πάντως ότι το σπόρο για τα ντελίσια έφερε στην Βλαχοκερασιά Αρκαδίας κάποιος επαναπατρισθείς Ελληνοαμερικάνος, ονόματι Πιλαφάς, στις αρχές του 20ου αιώνα.
Και η ιστορία θα πρέπει να είναι αληθινή, αφού στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης εξακολουθεί να καλλιεργείται και σήμερα μια ποικιλία μήλων του 19ου αιώνα που μοιάζει πολύ στην όψη και στην γεύση με αυτά της Τρίπολης. Εκείνα τα μήλα λέγονται Golden Russet, και οι αμερικανοί γνώστες τα θεωρούν εθνικό κειμήλιο, τα αναζητούν με μανία, τα πληρώνουν ακριβά, αλλά σπάνια τα βρίσκουν. Δυστυχώς, παντού στον κόσμο επικρατούν πλέον τα ωραία στην όψη λαχανικά και φρούτα, που «μοιάζουν σαν ψεύτικα».Λίγοι είναι εκείνοι που πάνε βαθύτερα από την επιφάνεια, γυρεύοντας πραγματική γεύση. Έτσι, τα μήλα της Τρίπολης είναι είδος που κινδυνεύει να εξαφανιστεί, αφού οι παραγωγοί δεν καταφέρνουν να τα πουλήσουν, και ξεκάνουν τα παλιά δέντρα για να βάλουν τα περιζήτητα γκόλντεν και στάρκιν, που επιπλέον έχουν και καλύτερη στρεμματική απόδοση. Για γεύση λίγοι νοιάζονται…
Της Αγλαΐας Κρεμέζη
Αναδημοσίευση από το περιοδικό «Έψιλον» της Ελευθεροτυπίας.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό «Έψιλον» της Ελευθεροτυπίας.
| Θρεπτική αξία του μήλου Delicious Πιλαφά | |
| Υγρασία | 79,5w/w % |
| Τέφρα | 0,45 w/w % |
| Πρωτεΐνες | <0,5w/w % |
| Διαβητικές ίνες | 4,4w/w % |
| Λιπαρά | <0,5w/w % |
| Υδατάνθρακες | 15,6w/w % |
| Ενεργειακή αξία | 63kcal/100g |
| Ενεργειακή αξία | 261kj/100g |
| Χλωριούχο Νάτριο (NaCl) | 0,05w/w % |
κείμενο: Ελένη Α. Παπαδοπούλου | φωτογραφιες: Ελένη Α. Παπαδοπούλου, Αρχείο Δήμου Τριπόλεως
Στην περιοχή της Τρίπολης και σε υψόμετρο πάνω από 600μ. καλλιεργείται μια σπάνια, ελληνική ποικιλία Μήλων που μπορεί να μην «γεμίζει το μάτι» αλλά είναι χρυσός.
Τα Μήλα Delicius Πιλαφά έχουν ασυναγώνιστη γεύση, πλούσιο άρωμα, υψηλή διατροφική αξία και στους περισσότερους από μας είναι γνωστά ως Μήλα Τριπόλεως ή Ντελίσια. Τα εύφορα οροπέδια γύρω από την Τρίπολη είναι ο μοναδικός χώρος στον οποία καλλιεργείται η συγκεκριμένη μηλιά και ο καρπός ανήκει στις ντόπιες ποικιλίες που τείνουν προς εξαφάνιση. Είναι τραγανά, με ελαφρώς όξινη γεύση και άρωμα μπανάνας, έχουν λευκή σάρκα και η φλούδα τους είναι πρασινοκόκκινη με καφετιές φακιδούλες.
Ο Κος Ηλίας Πιλαφάς
Πήραν το όνομά τους από τον δημιουργό της ποικιλίας Ηλία Πιλαφά, καταγόμενο από την Κερασιά (ή την Βλαχοκερασιά) της Σκιρίτιδας και η ιστορία του μοιάζει με παραμύθι. Μετανάστης στην Αμερική, ο Κος Πιλαφάς, στις αρχές του 20ου αιώνα επέστρεψε στην πατρίδα του φέρνοντας μαζί του σπόρους μιας σπάνιας μηλιάς από τις Βόρειες περιοχές της Νέας Υόρκης. Η αμερικάνικη ποικιλία ακούει στο όνομα golden russet, μοιάζει αρκετά με τα Μήλα Πιλαφά και είναι και σήμερα δυσεύρετη, ενώ οι γνώστες Αμερικανοί τα αναζητούν μετά μανίας και τα θεωρούν κειμήλιο.
Ο Ηλίας Πιλαφάς πειραματίστηκε με ντόπια ποικιλία που την διασταύρωσε με τους φερμένους σπόρους και δημιούργησε το νέο ελληνικό είδος. Με πολύ μεράκι και πολύχρονες προσπάθειες η καινούργια μηλιά ρίζωσε στον τόπο, διαδόθηκε από γεωργό σε γεωργό και από χωράφι σε χωράφι και έδωσε μια εντελώς ξεχωριστή ποικιλία που στους χαρακτήρες της συμβάλλουν το συγκεκριμένο έδαφος και κλίμα.
Όψη σεμνή, γεύση λαχταριστή
Δεν είναι γυαλισμένα και φανταχτερά αλλά όπως επισημαίνει στο φυλλάδιο προβολής τους ο Δήμος Τρίπολης «ότι γυαλίζει δεν είναι χρυσός». Ωριμάζουν τον Οκτώβριο και στα τέλη του μήνα βρίσκονται στο γευστικό τους απόγειο. Έχουν μεγάλη θρεπτική αξία, ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και οι ουσίες του βοηθούν στην πρόληψη πολλών μορφών καρκίνου, στη μείωση της κακής χοληστερίνης, σε παθήσεις του εντέρου και στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Όσοι τα δοκιμάζουν τα αναζητούν επίμονα και τα ξεχωρίζουν ως τα αληθινά μήλα. Καλλιεργούνται με παραδοσιακές μεθόδους και διατηρούνται περισσότερο χρόνο χωρίς να αλλοιώνονται οι θρεπτικές και γευστικές αξίες τους. Η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Αρκαδίας κατοχύρωσε τα Μήλα Delicius Πιλαφά ως προϊόν ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης) και στους αγρούς της περιοχής καλλιεργούνται περίπου 1500 στρέμματα που παράγουν πάνω από 1000 τόνους καρπού κάθε χρόνο.
Σημάδια αναγνώρισης
Θα τα βρείτε σε όλο το Νομό Αρκαδίας, στις λαϊκές αγορές της Πελοποννήσου αλλά και σε αρκετές της Αθήνας. Οι πέντε μαστοειδείς αποφύσεις στο κάτω μέρος, η θαμπή τους όψη, το μέτριο ως μικρό μέγεθος και τα καφέ-κίτρινα στίγματα είναι τα χαρακτηριστικά που θα αναζητήσετε για την αναγνώρισή τους.
Η ωραία πρωτοβουλία του Δήμου Τριπολης
Όσοι περάσουν τις μέρες των Χριστουγέννων από τον κόμβο της Νεστάνης θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια απολαυστική πρωτοβουλία. Παραγωγοί και κάτοικοι της περιοχής θα χαρίζουν μήλα και θα μοιράζουν ενημερωτικά των αρετών τους φυλλάδια. Ο Δήμος Τρίπολης έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετές εβδομάδες μια οργανωμένη εκστρατεία προβολής των Μήλων Πιλαφά, με ημερίδες, εκθέσεις, έντυπα και γευσιγνωσία μήλου για την πληροφόρηση του κοινού. Χωρίς μεγάλες δαπάνες αλλά με πολλή δουλειά και μεράκι, ο θησαυρός των Αρκάδων γεωργών βρήκε το δρόμο γνωριμίας με τους Έλληνες καταναλωτές που η οικονομική κρίση τους φέρνει αντιμέτωπους με το πρόβλημα της αγροτικής παραγωγής της χώρας.
Μήλα από τον τόπο σου
Η γεμάτη με εισαγόμενα προϊόντα αγορά, αποτέλεσμα της ολέθριας αγροτικής πολιτικής των προηγούμενων δεκαετιών, θέτει πλέον σε κίνδυνο τη διατροφή και την υγεία του λαού μας και η επιστροφή στο χωράφι αποδεικνύεται η κομβική λύση στο πρόβλημα. Θα ανακαλύψουμε απ’ την αρχή την αξία της γης μας που παράγει τους εκλεκτότερους καρπούς της Ευρώπης και όχι μόνο. Θα ανακαλύψουμε την αξία του σπόρου και των ντόπιων ποικιλιών, τη θρεπτική υπεροχή ενός μήλου απέναντι στις βλαβερές ποσότητες της βιομηχανοποιημένης, γεμάτης συντηρητικά και φυτοφάρμακα τροφής.
Εκατοντάδες ελληνικές ποικιλίες που θα μπορούσαν σήμερα να αποτελούν συγκριτικό και εξαγωγικό πλεονέκτημα, θυσιάστηκαν στο βωμό της ποσοτικής παραγωγής και της κατευθυνόμενης από τις πολυεθνικές «αγορές» καλλιέργειας. Στα τέλη του 19ου αιώνα είχαν καταγραφεί μόνο στην περιοχή του Πηλίου 32 είδη μηλιάς απ’ τις οποίες ελάχιστες έχουν διασωθεί. Κι όμως, αυτοί οι ντόπιοι, μοναδικοί καρποί θα μπορούν να αποτελέσουν το ανάχωμα στα μεταλλαγμένα και τα υβρίδια της πολυεθνικής κερδοσκοπίας.
Υπερέχουν τα ελληνικά μήλα
Τέλος, οι μηλοπαραγωγοί γνωρίζουν το μεγάλο πρόβλημα που διεθνώς χτύπησε τις μηλιές και που ακούει στο όνομα φουζικλάδικο (μύκητας Venturia inaequalis). Ο εχθρός της μηλιάς σάρωσε την παγκόσμια παραγωγή την προηγούμενη χρονιά, υποχρέωσε τους καλλιεργητές σε δραστικούς και πολλαπλούς ψεκασμούς και είναι έργο της ανθρώπινης απληστίας. Στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν υψηλής παραγωγικότητας δέντρα, τα εργαστήρια, θυσίασαν τις ικανότητες των φυτών να αντιστέκονται στους εχθρούς τους και τώρα αναζητούν τις αρχέγονες ποικιλίες απ’ τις οποίες γεννήθηκαν οι σύγχρονες, προκειμένου να αντιστρέψουν την πορεία. Αυτός είναι ίσως ο σημαντικότερος λόγος για να προτιμήσετε τα ελληνικά μήλα που δέχονται πολύ λιγότερα φυτοφάρμακα και οι συνθήκες κλίματος και εδάφους μειώνουν την ανάγκη των ψεκασμών σε σύγκριση με τις άλλες χώρες.
Επιστροφή στους παραδοσιακούς σπόρους και καρπούς της γης μας, λοιπόν, και ενίσχυση του Έλληνα αγρότη για να μπορεί να μας τα προσφέρει φτηνότερα...
Στην περιοχή της Τρίπολης και σε υψόμετρο πάνω από 600μ. καλλιεργείται μια σπάνια, ελληνική ποικιλία Μήλων που μπορεί να μην «γεμίζει το μάτι» αλλά είναι χρυσός.
Τα Μήλα Delicius Πιλαφά έχουν ασυναγώνιστη γεύση, πλούσιο άρωμα, υψηλή διατροφική αξία και στους περισσότερους από μας είναι γνωστά ως Μήλα Τριπόλεως ή Ντελίσια. Τα εύφορα οροπέδια γύρω από την Τρίπολη είναι ο μοναδικός χώρος στον οποία καλλιεργείται η συγκεκριμένη μηλιά και ο καρπός ανήκει στις ντόπιες ποικιλίες που τείνουν προς εξαφάνιση. Είναι τραγανά, με ελαφρώς όξινη γεύση και άρωμα μπανάνας, έχουν λευκή σάρκα και η φλούδα τους είναι πρασινοκόκκινη με καφετιές φακιδούλες.
Ο Κος Ηλίας Πιλαφάς
Πήραν το όνομά τους από τον δημιουργό της ποικιλίας Ηλία Πιλαφά, καταγόμενο από την Κερασιά (ή την Βλαχοκερασιά) της Σκιρίτιδας και η ιστορία του μοιάζει με παραμύθι. Μετανάστης στην Αμερική, ο Κος Πιλαφάς, στις αρχές του 20ου αιώνα επέστρεψε στην πατρίδα του φέρνοντας μαζί του σπόρους μιας σπάνιας μηλιάς από τις Βόρειες περιοχές της Νέας Υόρκης. Η αμερικάνικη ποικιλία ακούει στο όνομα golden russet, μοιάζει αρκετά με τα Μήλα Πιλαφά και είναι και σήμερα δυσεύρετη, ενώ οι γνώστες Αμερικανοί τα αναζητούν μετά μανίας και τα θεωρούν κειμήλιο.
Ο Ηλίας Πιλαφάς πειραματίστηκε με ντόπια ποικιλία που την διασταύρωσε με τους φερμένους σπόρους και δημιούργησε το νέο ελληνικό είδος. Με πολύ μεράκι και πολύχρονες προσπάθειες η καινούργια μηλιά ρίζωσε στον τόπο, διαδόθηκε από γεωργό σε γεωργό και από χωράφι σε χωράφι και έδωσε μια εντελώς ξεχωριστή ποικιλία που στους χαρακτήρες της συμβάλλουν το συγκεκριμένο έδαφος και κλίμα.
Όψη σεμνή, γεύση λαχταριστή
Δεν είναι γυαλισμένα και φανταχτερά αλλά όπως επισημαίνει στο φυλλάδιο προβολής τους ο Δήμος Τρίπολης «ότι γυαλίζει δεν είναι χρυσός». Ωριμάζουν τον Οκτώβριο και στα τέλη του μήνα βρίσκονται στο γευστικό τους απόγειο. Έχουν μεγάλη θρεπτική αξία, ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και οι ουσίες του βοηθούν στην πρόληψη πολλών μορφών καρκίνου, στη μείωση της κακής χοληστερίνης, σε παθήσεις του εντέρου και στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Όσοι τα δοκιμάζουν τα αναζητούν επίμονα και τα ξεχωρίζουν ως τα αληθινά μήλα. Καλλιεργούνται με παραδοσιακές μεθόδους και διατηρούνται περισσότερο χρόνο χωρίς να αλλοιώνονται οι θρεπτικές και γευστικές αξίες τους. Η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Αρκαδίας κατοχύρωσε τα Μήλα Delicius Πιλαφά ως προϊόν ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης) και στους αγρούς της περιοχής καλλιεργούνται περίπου 1500 στρέμματα που παράγουν πάνω από 1000 τόνους καρπού κάθε χρόνο.
Σημάδια αναγνώρισης
Θα τα βρείτε σε όλο το Νομό Αρκαδίας, στις λαϊκές αγορές της Πελοποννήσου αλλά και σε αρκετές της Αθήνας. Οι πέντε μαστοειδείς αποφύσεις στο κάτω μέρος, η θαμπή τους όψη, το μέτριο ως μικρό μέγεθος και τα καφέ-κίτρινα στίγματα είναι τα χαρακτηριστικά που θα αναζητήσετε για την αναγνώρισή τους.
Η ωραία πρωτοβουλία του Δήμου Τριπολης
Όσοι περάσουν τις μέρες των Χριστουγέννων από τον κόμβο της Νεστάνης θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια απολαυστική πρωτοβουλία. Παραγωγοί και κάτοικοι της περιοχής θα χαρίζουν μήλα και θα μοιράζουν ενημερωτικά των αρετών τους φυλλάδια. Ο Δήμος Τρίπολης έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετές εβδομάδες μια οργανωμένη εκστρατεία προβολής των Μήλων Πιλαφά, με ημερίδες, εκθέσεις, έντυπα και γευσιγνωσία μήλου για την πληροφόρηση του κοινού. Χωρίς μεγάλες δαπάνες αλλά με πολλή δουλειά και μεράκι, ο θησαυρός των Αρκάδων γεωργών βρήκε το δρόμο γνωριμίας με τους Έλληνες καταναλωτές που η οικονομική κρίση τους φέρνει αντιμέτωπους με το πρόβλημα της αγροτικής παραγωγής της χώρας.
Μήλα από τον τόπο σου
Η γεμάτη με εισαγόμενα προϊόντα αγορά, αποτέλεσμα της ολέθριας αγροτικής πολιτικής των προηγούμενων δεκαετιών, θέτει πλέον σε κίνδυνο τη διατροφή και την υγεία του λαού μας και η επιστροφή στο χωράφι αποδεικνύεται η κομβική λύση στο πρόβλημα. Θα ανακαλύψουμε απ’ την αρχή την αξία της γης μας που παράγει τους εκλεκτότερους καρπούς της Ευρώπης και όχι μόνο. Θα ανακαλύψουμε την αξία του σπόρου και των ντόπιων ποικιλιών, τη θρεπτική υπεροχή ενός μήλου απέναντι στις βλαβερές ποσότητες της βιομηχανοποιημένης, γεμάτης συντηρητικά και φυτοφάρμακα τροφής.
Εκατοντάδες ελληνικές ποικιλίες που θα μπορούσαν σήμερα να αποτελούν συγκριτικό και εξαγωγικό πλεονέκτημα, θυσιάστηκαν στο βωμό της ποσοτικής παραγωγής και της κατευθυνόμενης από τις πολυεθνικές «αγορές» καλλιέργειας. Στα τέλη του 19ου αιώνα είχαν καταγραφεί μόνο στην περιοχή του Πηλίου 32 είδη μηλιάς απ’ τις οποίες ελάχιστες έχουν διασωθεί. Κι όμως, αυτοί οι ντόπιοι, μοναδικοί καρποί θα μπορούν να αποτελέσουν το ανάχωμα στα μεταλλαγμένα και τα υβρίδια της πολυεθνικής κερδοσκοπίας.
Υπερέχουν τα ελληνικά μήλα
Τέλος, οι μηλοπαραγωγοί γνωρίζουν το μεγάλο πρόβλημα που διεθνώς χτύπησε τις μηλιές και που ακούει στο όνομα φουζικλάδικο (μύκητας Venturia inaequalis). Ο εχθρός της μηλιάς σάρωσε την παγκόσμια παραγωγή την προηγούμενη χρονιά, υποχρέωσε τους καλλιεργητές σε δραστικούς και πολλαπλούς ψεκασμούς και είναι έργο της ανθρώπινης απληστίας. Στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν υψηλής παραγωγικότητας δέντρα, τα εργαστήρια, θυσίασαν τις ικανότητες των φυτών να αντιστέκονται στους εχθρούς τους και τώρα αναζητούν τις αρχέγονες ποικιλίες απ’ τις οποίες γεννήθηκαν οι σύγχρονες, προκειμένου να αντιστρέψουν την πορεία. Αυτός είναι ίσως ο σημαντικότερος λόγος για να προτιμήσετε τα ελληνικά μήλα που δέχονται πολύ λιγότερα φυτοφάρμακα και οι συνθήκες κλίματος και εδάφους μειώνουν την ανάγκη των ψεκασμών σε σύγκριση με τις άλλες χώρες.
Επιστροφή στους παραδοσιακούς σπόρους και καρπούς της γης μας, λοιπόν, και ενίσχυση του Έλληνα αγρότη για να μπορεί να μας τα προσφέρει φτηνότερα...
Δημοσίευση σχολίου