Halloween 2015 : Trick or treat?

Το Χάλογουιν (Halloween) γιορτάζουν σήμερα, 31 Οκτωβρίου, αρκετές χώρες του δυτικού κόσμου. Μια γιορτή που θα μπορούσε να πει κανείς ότι μοιάζει με τις δικές μας Απόκριες με θεματολογία περισσότερο... θρίλερ. Συνδυάζει χριστιανικά και παγανιστικά στοιχεία σε σημείο.. παραλογισμού καθώς στην ουσία πρόκειται για την Γιορτή των Αγίων Πάντων, η οποία εορτάζεται με μάγισσες και δράκουλες! Για αυτόν ακριβώς τον λόγο ορισμένες δυτικές εκκλησίες δεν αποδέχονται το Χάλογουιν, την ίδια στιγμή που το γιορτάζουν Κέλτες Νεοπαγανιστές.

Από που προέρχεται η ονομασία

Η Ημέρα των Αγίων Πάντων γιορτάζεται από τη δυτική Εκκλησία κάθε 1η Νοεμβρίου. Στα σύγχρονα αγγλικά λέγεται All Saints' Day, ενώ στην - ας την πούμε - αγγλική καθαρεύουσα λέγεται All Hallows (ακόμα και Hallowmas). Από το 1556 αρχίζει να συναντάται το Halloween ως ονομασία εξαιτίας κυρίως των Σκωτσέζων ως ιδιόμορφη προφορά του All-Hallows-Even, δηλαδή το βράδυ πριν την Ημέρα των Αγίων Πάντων.

Οι ρίζες της γιορτής

Οι παγανιστικές ρίζες της βρίσκονται κατά μία θεωρία στις γιορτές προς τιμήν της Πομόνα, της ρωμαϊκής θεάς των φρούτων και των καρπών, ή κατά μία άλλη στην Παρεντάλια, τη Γιορτή των Νεκρών. Από τον 8ο αιώνα μΧ συνδέεται άμεσα με την αρχαία κέλτικη γιορτή Σάουιν (Samhain) που σηματοδοτεί το τέλος της καλοκαιρίας και την έναρξη των προετοιμασιών για την έλευση της βαρυχειμωνιάς. Κοινό σημείο αναφορά όλων αυτών των εορτών ήταν η ημερομηνία τους: τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου και πρώτη του Νοεμβρίου.

Κατά την Μεσαίωνα όλες αυτές οι γιορτές μπήκαν στο χωνευτήρι των θρησκειών και των πολιτισμών με αποτέλεσμα να προκύψει ένα καινούργιο έθιμο που άρχισε να ανθίζει στην Σκωτία και την Ιρλανδία με τους Άγγλους Προτεστάντες να μην το προτιμούν. Το μεταναστευτικό κύμα Σκωτσέζων και Ιρλανδών προς τη Βόρειο Αμερική τον 19ο αιώνα μετέφεραν το έθιμο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Έτσι τα... γογγύλια μετατράπηκαν σε κολοκύθες (ο καθένας πορεύεται με ό,τι έχει!) στα γνωστά πλέον φαναράκια που συμβολίζουν τις ψυχές στο καθαρτήριο.

Trick or treat?

Το θέμα των Ψυχών είναι αυτό που έχει προσδώσει τον «τρομακτικό» χαρακτήρα στο Halloween. Τα μικρά παιδιά ντυμένα μάγισσες, ζόμπι, σκελετοί κ.ο.κ. πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα, ρωτώντας: «Κέρασμα ή ξεγέλασμα;» (Trick or treat?). Η συνήθεια αυτή ξεκίνησε τον Μεσαίωνα όταν οι φτωχοί ανήμερα του Hallowmas (1 Νοεμβρίου) χτυπούσαν την πόρτα σε γειτονικά σπίτια και έλεγαν ευχές για την Ημέρα των Ψυχών με αντάλλαγμα φαγητό.

Τα μήλα και οι κολοκύθες είναι η πρωταγωνιστές των εδεσμάτων της γιορτής. Είναι άλλωστε η εποχή της συγκομιδής τους. Καραμελωμένα μήλα, κολοκυθόπιτες, ψωμί από κολοκύθα αλλά και καραμελωμένο ποπ κορν είναι στο μενού. Στην Ιρλανδία, ειδικότερα, αρέσκονται στο να φτιάχνουν ένα είδος σταφιδόψωμου (Barmbrack), στην Αγγλία φτιάχνουν Bonfire toffee (σε συνδυασμό με τη Νύχτα του Γκάι Φωκς) αλλά και Soul cakes, το κέικ των ψυχών.