«Φιλέλλην - Φιλελληνισμός
Λόρδος Βύρων «Lord Byron»
Yπό Αιδεσιμολ, Δημητρίου Λυμπεροπούλου
Εφημερίου Ιερού Ναού Προφ. Ηλιού Τριπόλεως.
Φιλέλλην και Φιλελληνισμός δύο λέξεις της ίδιας ρίζας, «ο αγαπών τους Έλληνας
και παν ότι Ελληνικόν. Φίλος της Ελλάδος. Ξένος λόγω ή έργω, υποστηρίζων τα
συμφέροντα της Νέας Ελλάδος εξ αγάπης προς αυτήν». Ιδίως Φιλέλληνες εκλήθησον
εκείνοι που συνέδραμαν εις την Ελληνικήν Επανάστασιν του 1821.
Πρώτος χρησιμοποίησε την λέξιν Φιλέλλην ο ιστορικός Ηρόδοτος, αποκαλέσας
τον Βασιλέα των Αιγυπτίων Άμασιν.Ο Βασιλεύς Άμασις Φιλέλλην επέτρεψεν την ίδρυσιν
της Αρχαίας Ελληνικής πόλεως Ναυκράτεως, υπό των Μιλησίων. 569 -526 π.χ. Επίσης
κατά τους Μακεδονικούς χρόνους, ορισμένοι Βασιλείς, προστάται των Ελλήνων. Κατά
δε την Αναγέννησιν,εκείνοι που θαύμαζαν την Ελληνικήν αρχαιότητα. Την βαθειά όμως
έννοιαν της λέξεως έλαβαν εκείνοι που στήριξαν δια του λόγου, του χρήματος, ή και
ακόμη δια της σπάθης, τον Αγώνα των Ελλήνων, πρός απόκτησιν της πολιτικής της
Ελευθερίας.
Το χρονικό εκείνο διάστημα, μόνον οι διανοούμενοι εγνώριζον ολίγα τινά περί των
Ελλήνων χάρις εις τους περιηγητάς και ποιητάς. Εις την Ευρώπην ρεύματα αντίθετα
κοινωνικών παραγόντων απεδοκίμαζαν τον Ελληνικόν αγώνα, αλλά η πλειονότης των
εθνών, με θέρμην πολλήν τον απεδέχθη, και έτσι ο Φιλελληνισμός εξεδηλώθη
πολύμορφος και πολυσύνθετος.
Κατ' αρχάς ζωηροτάτη υπήρξε η κίνησις εις Γαλλίαν και Γερμανίαν, εκεί που
συνεστήθησαν αι πρώται φιλελληνικαί εταιρείαι, δια την υλικήν και πολεμικήν ενίσχυσιν
του Αγώνα. Επίσης η δημοσιογραφία υπεστήριξε τα Ελληνικά δίκαια.
Πλείστα τα ονόματα αξιόλογων Ευρωπαίων φιλελλήνων, των οποίων μερικά
ονόματα παραθέτω
• Κάννιγκ Γεώργιος. Διαπρεπής Άγγλος πολιτικός 1770 - 1827. Συνδεθείς στενώς με
την ιστορίαν της Ελληνικής Επαναστάσεως, καθ' ότι συνετέλεσεν αποφασιστικώς εις
την απελευθέρωσιν της Ελλάδος. [νέον Ορθογραφικόν Λεξικόν, Δημητράκου].
• Μάγερ - Ιάκωβος - Ιωάννης. Ελβετός ιατρός, εθελοντής εις αγωνιζομένην Ελλάδα
1824 - 1826. Τα δύο αυτά χρόνια εξέδιδε εις Μεσολόγγιον την εφημερίδα, Ελληνικά
1
χρονικά. Εφονεύθη κατά την έξοδον.
• Γόρδων θωμάς. Σκωτικής οικογένειας,
Στρατηγός και φιλέλλην, μετασχών της Ελληνηκής Επαναστάσεως, και
συγγραφεύς της ιστορίας της.
Σανταρόζα - [Σαντόρρε], 1783 - 1825.
Ιταλός φιλέλλην, αγωνισθείς και πεσών κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν.
Μνημείον του εστήθη επί της νήσον Σφακτηρίας.
• Φαβιέρος Νικόλαος. 1782 - 1855. Φιλέλλην Γάλλος Στρατηγός. Δημιουργός του
πρώτου τακτικού Ελληνικού Στρατού, κατά το 1825.
Επίσης συνεστήθη και στρατιωτικό σώμα φιλελλήνων. Κατά τον Ελβετόν
Φιλέλληνα Αξιωματικόν, Ερρίκον Φορνέζι, το στρατιωτικόν σώμα ηρίθμη 420
αλλοδαπούς φιλέλληνας, εκ των οποίων 153 Γερμανοί, 117 Γάλλοι, 66 Ιταλοί, 29 Άγγλοι,
15 Ελβετοί, 9 Δανοί, 9 Πολωνοί, 5 Σουηδοί, 5 Ισπανοί, 2 Βέλγοι, 2 Ολλανδοί, 2
Ρώσοι,1Πορτογάλλος, 1 Αμερικάνος, 1 ούγγρος, 6 από την Αυστρία.
Ο Φιλελληνισμός είχε διάφορα ελατήρια και εξεδηλώθει ποικιλοτρόπως και
διαφοροτρόπως.Εις την Γαλλίαν η ποιητική διέγερσις, ο ρομαντισμός εις την Γερμανίαν,
η θρησκεία εις την Ρωσίαν. Εις την Αγγλίαν τουναντίον υπήρξε μια παγερώτις κατά τα
πρώτα έτη, φοβούμενοι μήπως θιγούν τα συμφέροντα των. Χάρις όμως εις την
μεγαλοψυχίαν του μεγάλου Φιλέλληνος Γεωργίου Κάννιγγα μετετράπη το επίσημον
πνεύμα, και αναγνωρίσθει επισήμως ο Ελληνικός Αγώνας.
Το έτος 1897 συνεκροτήθει στρατιωτικόν σώμα ονομαζόμενον «Φιλελλήνων
Λεγεών». Σκοπός του ήτο να συμπολεμήση μετά της Ελλάδος κατά των Τούρκων.
Ανεγνωρίσθει υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως, και ετέθη υπό την διοίκησιν του
Έλληνος λοχαγού του πυροβολικού Βαρατάση. Επολέμησε μετά τόλμης και αυτοθυσίας
εις την μάχην του Δομοκού [5 Μαϊου 1897] με δύναμιν 134 ανδρών του, κατά το
πλείστον Γερμανούς και Πολωνούς. Δυστυχώς όμως σε σφοδράν αντεπίθεσιν το σώμα
έχασε το μέγα μέρος των ανδρών του, ως και τον διοικητήν του Βαρατάσην, του οποίου
τον νεκρόν λαβόντες οι Φιλέλληνες, ενεταφίασαν την επομένην εις το χωρίον Καϊτσα.
Μετά την ατυχή αυτήν έκβασιν της μάχης, η Λεγεών επανήλθε εις Αθήνας και διελύθη.
Και άλλες φάλαγγες Φιλελλήνων, όπως του αρχηγού Κυπριάνι, επίσης εις μάχην του
Δομοκού, είχαν απώλειες και διελύθησαν.
Είναι μέγα πράγμα λοιπόν το να ευγνωμονή κανείς, και να τιμά αυτόν που τον
ευεργέτησε. Μέγιστον δε όταν από ηθικήν υποχρέωσιν ευφορούμενος να αποτϊη φόρον
τιμής σε άτομα που έχουν σημαδέψει με την ζωή τους, τον υπέρ της Ανεξαρτησίας αγώνα
2
του Έθνους το 1821. Αυτά είναι άτομα που απότέλεσαν την Λεγεώνα των Φιλελλήνων.
Μέσα λοιπόν στην χορεία, αυτών εξέχουσαν θέσιν καταλαμβάνει το νεαρό εκείνο
παλληκάρι που έθεσε τον εαυτό του, ψυχήν τε και σώματι για τον λυτρωτικόν Αγώνα.
Δεν είναι κανείς άλλος παρά από τον λόρδο Βύρωνα [Lord Byron]. Ο Βύρων, του
οποίου το όνομα ήτο Γεώργιος Γόρδων γόνος Αγγλικής καταγωγής εγεννήθη το έτος
1788. Υπήρξε ονομαστός ποιητής. Άτομον περιπετειώδες ακόμη από την νεαράν ηλικίαν.
Η έφεσις του για τα γράμματα πολύ μεγάλη, αν και διεκόπτετο συνεχώς από ακραία
περιστατικά που τον συνοδεύουν συνεχώς. Ήτο οξυδερκής, ευέξαπτος, εκρηκτικός,
ρομαντικός, ηρωτεύετο μη ερυθριάζων με το συνάψη ακόμη σχέσεις με δύο εξαδέρφες
του. Ηρέρκετο σε πολύωρες περιπέτειες, πότε οδοιπορών και πότε έφιππος σε
κακοτράχαλες βουνοπλαγιές ικανοποιώντας τον εαυτό του, με το να ακούη περιπέτειες
και ιστορίες χωρικών. Φιλόζωος, διέθετε μέγα μέρος της περιουσίας του τρέφων κύνας.
Το ανήσυχον όμως πνεύμα του, τον ώθησε να γνωρίσει τον υπόλοιπον κόσμον
ταξιδεύοντας εις κράτη της Ευρώπης, και εκτός αυτής. Δεν μπορούσε ποτέ να δεχθή,
γιατί ο ζυγός της τυρρανίας να τελματώνη υπόδουλους λαούς.
Ως επίκεντρον έθεσε την Ελληνικήν Επανάστασιν. Οι ώρες και οι ημέρες του
περνούσαν με την βαθειά σκέψη, το πώς θα κατορθώση να βοηθήση το Ελληνικόν
τυραννούμενον Γένος. Παρακολουθούσε συνεχώς την Φιλελληνικήν κίνησιν εις την
Ευρώπην και εξελέγη και μέλος της.
Η πρώτη ενέργεια του το πως θα οικονομήση χρήματα για τον Αγώνα, Επώλησε τα
έπιπλά του, τους ίππους του, τα βιβλία του, την θαλαμηγόν του τα πάντα.
Την 13ην
Ιουλίου το 1823 απέπλευσε με μερικούς φίλους του, και την 3ην Αυγούστου φθάνει
εις την Κεφαλληνίαν και την 4ην Ιανουαρίου 1824 αποβιβάζεται εις το Μεσολλόγι. Η
υποδοχή που του επιφύλαξαν ήτο απερίγραπτος. Τον θεωρούσαν ως Σωτήρα. Όντως αυτή
υπήρξε η τελευταία χαρά του Βύρωνα. Την επομένην άρχισε το σκληρόν αγώνα με το να
υποβάλλει την πειθαρχίαν εις τα στρατεύματα.
Η λεπτότης του χαρακτήρος του, από την ποίησιν την οποίαν εγκατέλειψε τελείως,
είχε μεταλαχθεί σε μια σκληρή πολεμική αχαλίνωτη φαντασία. Μόνον κατά την επέτειον
των γενεθλίων του στις 22 Ιανουαρίου το 1824 έγραψε λίγους στοίχους και τελευταίους
«Ζήτησε να πεθάνης ως στρατιώτης όπως σου αρμόζει. Κοίταξε γύρω, διάλεξε την
θέση σου και αναπαύσου ».
Ο Βύρων πλήρης ανυπομονησίας ανέμενε το πότε θα έλθη η μεγάλη ώρα και η
στιγμή της πολεμικής εκστρατείας. Οι κακουχίες όμως και οι πολύωρες και πολυήμερες
3
ταλαιπωρίες, και το υγρόν του κλίματος του Μεσολογγίου, επέφεραν την ψυχικήν
αναστάτωσιν εις το ταλαιπωρημένο κορμί του.Υπέπεσεν εις βαθυτάτην μελαγχολίαν και
συνεχώς ανεφώνει «Θεέ μου ας έλθει επιτέλους η ημέρα να ορμήσω εναντίον των
τούρκων, και να εύρω τον θάνατον μαχόμενος». Το σαράκι όμως της ασθένειας του
που τον κατέτρωγε, τον έφερνε σε βαθείς στοχασμούς επί ώρες, και όταν συνείρχετο
άρχισε με φωνή τρεμμάμενη βγαλμένη από τα αρρωστημένα σωθικά του να λέει,
«Ελλάδα μου γλυκεία, μεγάλη μου αγάπη, πονώ και κατατρύχομαι που δεν ηδυνήθην να
σου προσφέρω πιό πολλά. Θέλω να με συγχωρέσεις».
Δυστυχώς μετά από λίγες μέρες έπεσε βαρέως ασθενών εκεί στο ιστορικό
Μεσολόγγι, που τον δέχτηκε και έγινε ένα μαζί του. Εκεί που έρρεε το αίμα κοχλάζουν
εις τις φλέβες του για την Επαναστατημένην Ελλάδα. Λίγες εβδομάδες πριν πεθάνει είπε:
Οι ίδιοι οι Έλληνες πρέπει να επινοήσουν ένα σύστημα διακυβέρνησης που να ταιριάει
με την πραγματικότητα τη δική τους και όχι να τους επιβληθεί από ξένους.
Όταν έφτασε η ώρα να το αποχαιρετήση γιά πάντα, και μαζί όλη την πληγωμένη
Ελλάδα, και πριν τα χείλη του σφραγίσουν, κατόρθωσε να ψελλίσει τα συγκλονιστικά
εκείνα λόγια: «Η κόρη μου Άδας και η Ελλάδα, οι πιό μεγάλες μου αγάπες». Τα λόγια
αυτά του μεγάλου εκείνου Φιλέλληνα πρέπει να παραμένουν γραμμένα με ανεξίτηλα
χρυσά γράμματα εις τας δέλτους της Ελληνικής Ιστορίας.
Ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης, αγωνίστηκε αφειλοκερδώς για την Εθνικήν
Ανεξαρτησίαν της Μητέρας Ελλάδος, ενώ παράλληλα απέδιδε στον εαυτό του τον τίτλον
«πολίτης του κόσμου», συνδυάζοντας τον Φιλελληνισμό με την υπεράσπισιν
οικουμενικών αξιών.
Ο κορυφαίος Βρετανός Ελληνιστής, Ρόντρικ Μπίτον, διευθυντής του κέντρου
ελληνικών Σπουδών, του King's College του λονδίνου, στο βιβλίο του «Ελληνική
Επανάσταση», παρουσιάζει την πολύπλοκη προσωπικότητα, και το εκρηκτικό πνεύμα
του νεαρού ποιητή, και τη μεταμόρφωσή του «σε έναν νέον δημόσιον άνδρα».
Αυτό που τον τράβηξε στην Ελλάδα ήταν η Επαναστατική δημιουργία. Η
νεωτερικότητα του Αγώνα. Όπως ο ίδιος πίστευε, από το καμίνι του Αγώνα, έπρεπε να
βγουν καινούρια μέταλα, και καινούριες επινοήσεις.
Ο βύρωνας στην διάρκεια της 100 ημερών παραμονής του στο Μεσολόγγι, βάζει
τα θεμέλια μιας νέας πολιτικής, στην Ευρώπη, αυτής του έθνους-Κράτους.
Οι βασικές αρχές του οράματός του για την Ελλάδα ήσαν:
• Η διερεύνηση του Αγώνα, ώστε να κερδηθή η εύνοια των Μεγάλων Δυνάμεων, και
ιδιαιτέρως της Αγγλίας.
4
• Η οικονομική ανάπτυξις, με βάση ξένη επένδυση, με την μορφή δανείου από το
εξωτερικό.
• Η συγκρότησις σύγχρονου Κράτους, με βάση συγκεντρωτικό σύστημα
διακυβέρνησις, και την αρχή του Νόμου.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, όπως μας βεβαιώνει από τις έρευνές του, ο διάσημος
διανοούμενος Μπϊτον, μπορούμε να συμπεράνουμε ό,τι, η πραγματική συμβολή του
βύρωνα, ήταν η ηθική, η οικονομική και η έμπρακτη ενίσχυσις, της εκσυγχρονιστικής και
συγκεντρωτικής παράταξης, την οποίαν αντιπροσώπευε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.
Αγωνιστής του 1821, πολιτικός, 3 φορές Πρωθυπουργός Ελλάδος, και πρεσβευτής εις
Ευρώπην. ΝΕΟΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ – ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ
Πάντως στο Μεσολόγγι ο βύρων, σύμφωνα με τον συγγραφέα, εξέφρασε μια γνώμη, που
ίσως προοιωνίζεται την πολιτική, του Γιάννη Βαρουφάκη, τέως Υπουργού Οικονομικών,
ό,τι: « η υπόλοιπη Ευρώπη, πρέπει να μάθη από τους Έλληνες και όχι αντίστροφα».
Όλοι λοιπόν πιστοί θεματοφύλακες στα Ιερά και τα όσια, στους αγώνες υπέρ της
εδαφικής μας ακεραιότητας και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, οφείλομε να θέσωμεν τον
εαυτό μας ασπίδα σε μια επερχόμενη Διεθνοποίηση με οικτρά απότελέσματα, Ας γίνομε
λοιπόν οι μεγάλοι βύρωνες.
Αν και πέρασαν [πολλές δεκαετίες ο σπινθήρας όμως, αν και σκεπασμένος με τις
στάχτες του χρόνου, έκαιγε μέσα στα κατάβαθα των ψυχών των Ελλήνων, και να,
ξεπήδησε για να φωτίση και να αναθερμάνη το Ελληνικό Έθνος.
Δικαίως λοιπόν αν και μετά από 186 χρόνια από τον θάνατο του Βύρωνα, η Βουλή
των Ελλήνων με το Π.Δ. 130/2008 καθιέρωσε δια πρώτην φοράν την 19ην Απριλίου ως
ημέρα επέτειον του Φιλελληνισμού και την ημέραν του θανάτου του.
Η ιστορική Τριπολιτσά έχει την τιμή να φιλοξενή εις τα πάρκα της τις προτομές
δύο Φιλελλήνων:
DOCTOR
SAMUEL GRIBLEY HOWE
1824
ERECTED BY THE AMERICAN
FOUNDATION FOR GREECE
AUGUST 1957
HARRIS BOORAS PRESIDENT
A.T. TSOUMAS
MICHAEL VROTSOS
5
NICK MOUSMOULES
#
PROFESSOR
EDWARD EVERETT
1821
Η Ευρώπη σήμερα σε αντιδιαστολή με τους Φιλέλληνες προγόνους της, έχει
καταστεί τώρα μιά Ευρώπη, άκρως εχθρική για την Ελλάδα και ανάλγητη.
«Ο Φιλέλλην έγινε μισέλλην
Ο Φιλελληνισμός έγινε μισελληνισμός.
Ο Πατριδολάτρης γίνεται αρνησίπατρης».
Σήμερα δυστυχώς οι λεγόμενοι νεωτερισταί,Καινοτόμοι [μάλλον κενοτόμοι],
νεογεννίτσαροι ιστορικοί μισέλληνες, βουτηγμένοι μέσα στο βαθύ σκοτάδι, των
ανέκφραστων κακεντρεχών συμπεριφορών των, δεν διστάζουν να σπιλώσουν και να
τρώσουν τα ιερά και τα όσια της Μάνας μας Ελλάδος. Με την γραφίδα τους μεστήν
δηλητηριώδους ιού, να φαρμακώνουν τις αγνές ψυχές των Ελληνόπαιδων.
Όλως ανερυθριάστως με τις ανοίκειες, έωλες, και ποταπές γραφές τους, και τις
δηκτικές λεκτικές ομιλίες τους, εις τα τηλεοπτικά πάνελ, δεν διστάζουν να αμβλύνουν
την πίστιν, εις τας ανεκτιμήτους αξίας «ΠΑΤΡΙΔΑ - ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΙΣΤΟΡΙΑ».
Χαρακτηρίζοντάς τας ως «σκουριασμένας ιδέας, και αυτούς που πιστεύουν εις
γραφικούς, ρατσιστάς, Εθνικιστάς»
Γινόμεθα αυτήκοοι και αυτόπτες, μάρτυρες, με το να εξαπολύουν μύδρους αήθεις
και εμετικούς, με το να σπιλώνουν την μνήμην των ηρώων προγόνων μας, της Ελληνικής
Επαναστάσεωςτου 1821.
Το κρυφό σχολειό γι' αυτούς, είναι ένας διαδεδομένος μύθος, συνδεδεμένος με την
προσπάθεια, να αποκτήση δήθεν η Εκκλησία επαινετικές δάφνες.
Το γνωστό τραγουδάκι: Φεγγαράκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ, να
πηγαίνω στο σχολειό να μαθαίνω γράμματα, γράμματα σπουδάγματα του Θεού τα
πράγματα..............γι΄αυτούς είναι ένα παιδικό απλό τραγουδάκι, χωρίς την παραμικρή
έννοια.Την πραγματική του όμως ουσία την εξεικονίζει ο αξιόλογος πίνακας του
Μεγάλου ζωγράφου Νικολάου Γύζη ή Γκύζη.
Βερέμηδες - Τατσόπουλοι - Ρεπούση, καλά θα κάνουν να αφήσουν τον Ελληνικόν
λαόν, στην παράδοσιν του, που η παράδοσις είναι σπουδαιοτέρα της γραφής, στα ήθη και
στα έθιμά του, στις χαρές και τις πίκρες του.
Αν θεωρούνται πραγματικοί Έλληνες, να αφήσουν τα αυτιά τους ανοιχτά στα
6
βροντερά εκείνα λόγια του θρυλικού εκείνου Γέρου του Μοριά Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
«Που είσαι ορέ Νικηταρά που έχουν τα πόδια σου φτερά;»
« Πιάσαν οι κλέφτες τα βουνά, κορφές για μετερίζι,
αχολογούν οι λαγκαδιές, καπνοί κι΄ατσροπελέκια
οι πρόγονοί μας ήρωες, παιδιά του εικοσίενα (21),
που ζούμε τώρα ελεύθερος με το δικό τους αίμα ».
#
« Σε σας ανήκουν οι τιμές
σε σας οι δόξες οι λαμπρές »
Δημοσίευση σχολίου