Ἡ ἡμέρα τῆς 25ης Μαρτίου εἶναι ἡ κιβωτός τῶν ἐθνικῶν καί θρησκευτικῶν παραδόσεων καί τοῦ πνευματικοῦ βίου τοῦ ἑλληνικοῦ Γένους.
Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Μαντινείας καί Κυνουρίας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, Σαββάτοῦ 25η Μαρτίου 2017, τέλεσε τή Θεία Λειτουργία στόν Ἱερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Τριπόλεως καί χοροστάτησε στή Δοξολογία ἐπί τῇ Ἐθνικῇ ἑορτῇ καί παλιγγενεσίᾳ. Εὐθύς ἀμέσως ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας τέλεσε ἱερό Μνημόσυνο στό Μνημεῖο τῶν Πεσόντων καί παρακολούθησε τήν καθιερωμένη παρέλαση τῆς μαθητιώσης νεολαίας καί τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ.
Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου εἶναι ἡ ἀρχή ὅλων τῶν Δεσποτικῶν ἑορτῶν.
Στό Ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς ψάλλουμε: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον, καί τοῦ ἀπ᾽ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις· ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται, καί Γαβριήλ τήν χάριν εὐαγγελίζεται. Διό καὶ ἡμεῖς σύν αὐτῷ τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ».
Τό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς ἀναφέρεται στό γεγονός, κατά τό ὁποῖο ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ ἐπισκέφθηκε τήν Παναγία καί τήν πληροφόρησε ὅτι ἔφθασε ὁ καιρός τῆς Σαρκώσεως τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, καί ὅτι αὐτή θά γίνει ἡ Μητέρα Του.
Ἡ λέξη «εὐαγγελισμός» ἀποτελεῖται ἀπό δύο ἐπί μέρους λέξεις, ἤτοι «εὐ» καί «ἀγγελία», καί δηλώνει τήν καλή εἴδηση, τήν καλή ἀγγελία.
Πρόκειται γιά τήν ἐκπλήρωση τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Θεοῦ, πού δόθηκε μετά τήν πτώση τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας, ἡ ὁποία λέγεται «πρωτευαγγέλιο», δηλαδή πληροφορία, πού δόθηκε διά τοῦ Ἀρχαγγέλου, ὅτι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ θά ἐνανθρωπηθεῖ γιά τήν σωτηρία τοῦἀνθρώπου.
Αὐτή ἡ πληροφορία τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ μεγαλύτερη εἴδηση μέσα στήν ἱστορία.
Πανηγυρίζουν σήμερον οἱ οὐρανοί, πανηγυρίζει καί ἡ ἀνθρωπότητα τόν Εὐαγγελισμό τῆς ἐν τῷ κόσμῳ ἐλεύσεως τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ἡμεῖς δέ, ὡς Χριστιανοί Ὀρδόδοξοι, ἀλλά καί ὡς Ἕλληνες, ἔχουμε ὑποχρέωση νά ἑνώσουμε τή φωνή μας στόν ἁπανταχοῦ ψαλλόμενον ὕμνον πρός τήν Θεοτόκο Μητέρα καί προστάτιδά μας, πανηγυρίζοντες συνδυαστικά τῶν ἁλύσεών μας τήν θραῦσιν καί τήν ἐκ τῆς φοβερᾶς δουλείας ἀπελευθέρωσιν.
Τήν 25η Μαρτίου 1821 ὑψώθηκε στήν Ἁγία Λαύρα τό τῆς ἐπαναστάσεως Λάβαρον. Σάν σήμερα ἐκρότησε τό τοῦ ἀγῶνος πυροβόλον, βροντῶδες κατά τοῦ τῆς τυραννίας ζυγοῦ.
Ἠ σημαδιακή ἡμέρα τῆς 25ης Μαρτίου ἀπέδειξε ὅτι οἱ Ἐλληνες εἶναι ὁ προνομιοῦχος λαός τῆς θείας Πρόνοιας, ὅτι ὁ Ἑλληνισμός οὐδέποτε ἀπωλέσθη καί οὐδέποτε θά ἀπωλεσθῇ, ἀκόμα καί σήμερα, πού ἡ Πατρίδα μας βάλλεται ποικιλοτρόπως.
Λίγο πρό τῆς ἐκρήξεως τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 οἱ Ὀθωμανοί προσεκάλεσαν εὐσχήμως εἰς τήν Τριπολιτσάν, πού ἦταν ἡ καθέδρα τοῦ Τούρκου διοικητοῦ, περί τά μέσα τοῦ μηνός Μαρτίου, πάντας τούς Προεστῶτας καί τούς Ἀρχιερεῖς τῆς Πελοποννήσου.
Εὐθύς ἀμέσως τούς πρώτους ἀφιχθέντας κράτησαν ἁλυσοδεμένους ὡς ὁμήρους καί τούς ἔριξαν στήν σκοτεινή φυλακή στά ὑπόγεια τοῦ σεραγίου τῆς Τριπόλεως.
Ἦσαν δέ ἐκ τῶν Ἀρχιερέων οἱ φυλακισθέντες ὀκτώ, ὁ Κορίνθου Κύριλλος, ὁ Μονεμβασίας Χρύσανθος, ὁ Δημητσάνης Φιλόθεος, ὁ Ναυπλίου Γρηγόριος, ὁ Χριστιανουπόλεως Γερμανός, ὁ Ὠλένης Φιλάρετος, ὁ Ἀνδρούσης Ἰωσήφ καί ὁ Τριπόλεως Δανιήλ.
Ἀπό αὐτούς οἱ μέν πέντε ἐτελεύτησαν, οἱ δέ Ἀνδρούσης Ἰωσήφ καί Τριπόλεως Δανιήλ ἐξῆλθαν τῆς φυλακῆς ἡμιθανεῖς καί σκελετώδεις, ἀφοῦ τήν 23 Σεπτεμβρίου 1821 κατελήφθη ἡ Τρίπολις ὑπό τῶν Ἑλλήνων.
Γενικῶς, εἰς τόν ἀγῶνα ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἑλληνικοῦ Γένους ἔλαβε ἡ Ἐκκλησία μέρος, καί διά τῶν πολεμικῶν πράξεων τῶν λειτουργῶν αὐτῆς καί διά τῶν μεγάλων θυσιῶν εἰς τόν βωμόν τῆς πατρίδος.
Ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ μετά τῶν Συνοδικῶν Μητροπολιτῶν Ἐφέσου Διονυσίου, Ἀγχιάλου Εὐγενίου καί Νικομηδείας Ἀθανασίου ἀπηγχονίσθησαν τήν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Πάσχα (10 Ἀπριλίου).
Μετά ἀπό λίγες ἡμέρες, τήν 3η Ἰουνίου 1821, τούτους στόν μαρτυρικόν θάνατον ἀκολούθησαν οἱ Μητροπολῖται Δέρκων Γρηγόριος, Ἀνδριανουπόλεως Δωρόθεος, Τυρνόβου Ἰωαννίκιος, Θεσσαλονίκης Ἰωσήφ γόνος τῆς ἡρωοτόκου Ἀρκαδικῆς γῆς ἐκ Δημητσάνης, καθώς καί ὁ Ἀρχιδιάκονος τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου Νικηφόρος.
Ταυτοχρόνως ἀπηγχονίσθη εἰς Ἀνδριανούπολιν ὁ ἐκεῖ ἐφησυχάζων πρώην Οἰκουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος Ζ' μετά πολλῶν Ἱερέων.
Συνάμα δέ ἀπηγχονίσθη τήν 3η Μαΐου 1821 ὁ Ἐπίσκοπος Μυριουπόλεως καί πλῆθος κληρικῶν καί λαϊκῶν ὑπέμειναν μετά καρτερίας καί ἀνδρείας τόν μαρτυρικόν θάνατον.
Στήν Θεσσαλονίκη ἐθανατώθη ὁ Ἐπίσκοπος Κίτρους Μελέτιος, στήν Κρήτη ὁ Μητροπολίτης Γεράσιμος μετά τεσσάρων Ἐπισκόπων, στήν Λευκωσία ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός μετά τριῶν Μητροπολιτῶν καί 80 ἄλλων κληρικῶν καί μοναχῶν.
Ἐμαρτύρησαν ἐπίσης οἱ Ἀρχιερεῖς Σωζουπόλεους, Σερρῶν, Ἄρτης, Λαρίσης, Ἰωαννίνων, Γρεβενῶν καί ἄλλοι. Ἐν τῇ Μονῇ τῆς Χίου διῆλθον ἐν στόματι ρομφαίας 200 κληρικοί.
Στήν Κορώνῃ οἱ Τοῦρκοι, διά νά πανηγυρίσουν τήν ἄφιξιν τοῦ Καπετάν πασᾶ, ἐβασάνισαν καί ἀπηγχόνισαν τόν Ἐπίσκοπον καί τούς Ἱερεῖς τῆς πόλεως. Στή Μεθώνη ὁ Ἐπίσκοπος Γρηγόριος, φυλακισθείς, ἀπέθανεν ἐκ τῶν κακουχιῶν.
Στήν Τρίπολη φρικτό θάνατο βρῆκε τόν Μάρτιο τοῦ 1821 ὁ Ἐφημέριος Ταξιαρχῶν Τριπόλεως Ἱερεύς Κων/νος Παπαδόπουλος, ὁ ὁποῖος τύγχανε αὐτόπτης μάρτυρας τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου Παύλου τοῦ Νεομάρτυρος καί Πολιούχου τῆς Τριπολιτσᾶς.
Ἦταν ἕνας ἀπό αὐτούς, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν καί παρέλαβαν καί ἐφύλαξαν τό λείψανο τοῦ Ἁγίου μετά τό μαρτύριό του. Μαζί μέ τόν Ἱερέα Παπαδόπουλο κατεσφάγισαν τά ἀδέλφια του, ἡ μητέρα του καί οἱ λοιποί συγγενεῖς του, ἐνῶ τά πτώματά τους οἱ Τοῦρκοι τά ἔκαψαν στήν αὐλή τοῦ σεραγίου τῆς Τριπολιτσᾶς.
Εἶναι ἀμέτρητα τά μαρτύρια τῶν κληρικῶν κατά τήν Ἐπανάστασιν.
Ἡ ἱστορία ἀναβιβάζει τούς μάρτυρας αὐτούς εἰς ἐξακισχιλίους. Ἀλλά, πόσων ἄραγε τήν θυσίαν δέν θά μάθουμε ποτέ καί πόσων τό φρικτό μαρτύριο δέν κάλυψε τό χῶμα τοῦ τάφου. Ἱκανός ἀριθμός κληρικῶν μετεῖχε ἐνεργῶς στόν ἱερόν Ἀγῶνα μέ πράξεις ξεχωριστές καί ἡρωικές.
Διέπρεψε δέ μεταξύ αὐτῶν ὁ Γερμανός, Μητροπολίτης Παλαιῶν Πατρῶν, εἰσελθών εἰς Πάτρας τήν 23η Ἀπριλίου 1821 μετά τῆς σημαίας τοῦ Σταυροῦ καί ἐν τῇ πλατείᾳ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου ὑψώνοντας τήν σημαίαν τῆς ἐλευθερίας, ὁρκίζωντας συνάμα τούς πρώτους ἀγωνιστάς γιά τήν ἐλευθερία τοῦ Γένους.
Γενναιότατος καί ἡρωϊκότατος ἀντιπρόσωπος τῆς Ἐκκλησίας στόν μεγάλο Ἀγῶνα ὑπῆρξε ὁ Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαῖος Παπαφλέσσας, ἐπισφραγίσας τόν ἡρωϊκόν αὐτοῦ βίον διά τῆς ἐνδόξου παρά τό Μανιάκι μάχης.
Στήν ἀρχή τῆς Ἐπαναστάσεως διακρίθηκε ὁ Ἐπίσκοπος Σαλώνων Ἡσαΐας, καθώς καί ὁ ξεχωριστός ἥρωας Ἀθανάσιος Διάκος.
Ἡρωικές μορφές ἦταν οἱ μοναχοί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου, ἀποκρούσαντες τόν στρατόν τοῦ Ἰμπραήμ.
Σημαντική συμβολή εἶχε ἡ Μονή Ἑλώνης Κυνουρίας στήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821, κάτι πού πιστοποιεῖται καί ἀπό ἔγγραφο τῆς Πελοποννησιακῆς Γερουσίας. Ἡ Μονή εἶχε μεγάλη περιουσία, τήν ὁποία οἱ μοναχοί προσέφεραν στόν Ἀγῶνα τοῦ 1821. Ὁ Ἡγούμενος Νεόφυτος, ὁ ὁποῖος ἦταν καί μέλος τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας, ἁρματώθηκε καί σκοτώθηκε σέ μάχη κατά τῶν Τούρκων στό Ἄργος.
Ἡ Ἱερά Μονή Ἀρτοκωστᾶς βρέθηκε στόν κύκλο τῶν πολεμικῶν ἐπιχειρήσεων καί μετεῖχε στόν Ἀγῶνα δυναμικά. Ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι ὁ τότε Ἡγούμενος Ἰωάσαφ συγκρότησε ἔνοπλο σῶμα, ἀποτελούμενο ἀπό 50 ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι συντηροῦνται μέ ἔξοδα τῆς Μονῆς. Τό ἔνοπλο σῶμα τῆς Ἀρτοκωστᾶς πῆρε μέρος στήν ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς καί τήν πολιορκία τοῦ Ναυπλίου, ὅπου μάλιστα σκοτώθηκαν καί τρεῖς μοναχοί.
Ὁ τότε Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Λουκοῦς Κυνουρίας Νεόφυτος γίνεται μέλος τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας, ἐνῶ κατά τή διάρκεια τῆςἘπανάστασης οἱ μοναχοί της συγκεντρώνουν καί μεταφέρουν τρόφιμα καί πολεμοφόδια στά Βέρβαινα τῆς Ἀρκαδίας στούς ἐκεῖ στρατοπεδευμένους Ἕλληνες ἀγωνιστές.
Ὁ μοναχός Καλλίνικος στήν Ἱερά Μονή Μαλεβῆς Κυνουρίας εἶναι ἕνας ἀπό τούς πολλούς κληρικούς τῆς Πελοποννήσου, πού μυήθηκαν καί ἔγιναν στελέχη τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας. Ὅταν ξέσπασε ἡ Ἐπανάσταση, ὁ Καλλίνικος μετέτρεψε τούς χώρους τῆς Μονῆς σέ νοσοκομεῖο, ὅπου περιέθαλπε τούς τραυματίες. Στή Μονή Μαλεβῆς βρῆκε ἀσφαλές καταφύγιο καί ἡ οἰκογένεια τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ὁ ἴδιος ὁ Ἡγούμενος πῆρε μέρος σέ πολλές μάχες κατά τῶν Τούρκων.
Κατά τόν Ἀγῶνα τοῦ 1821, τό Μοναστῆρι τῶν Βαρσῶν, ἕνεκα τῆς θέσεώς του, ἔπαιξε σημαντικό ρόλο, τόσο κατά τή μάχη τῆς Γράνας, ὅσο καί κατά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Τριπολιτσᾶς! Στίς Βάρσες, ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, εἶχε τοποθετήσει τό σῶμα τοῦ Ἁγιοβασιλιώτη Θανάση Δεληγιάννη, ἀλλά καί ὁ Τσόκρης καί ὁ Λόντος διέμεναν καί ἀνασυγκροτοῦντο μέ τά στρατεύματά του. Σημαντική ἡ συνεισφορά τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βαρσῶν Μαντινείας διά τοῦ Ἡγούμενου αὐτῆς Συμεών στή Φιλική Ἑταιρεία, τόν Φεβρουάριο τοῦ 1819.
Τό Μοναστῆρι τοῦ Τιμίου Προδρόμου Κυνουρίας εἶχε ἴσως ἀπό τήν πλευρά του μεγαλύτερη προσφορά στόν Ἀγῶνα τοῦ 1821. Ἡ φυσική ὀχύρωσή του στά βράχια, πού τό περιβάλλουν, τό μετέτρεψαν σέ ἀπόρθητο φρούριο καί νοσοκομεῖο, ὅπου περιέθαλπε τούς τραυματίες. Στήν Ἐπανάσταση βοήθησε μέ κάθε τρόπο τόν Ἀγῶνα τῶν ὁπλαρχηγῶν τῆς Πελοποννήσου, προσφέροντας χρήματα καί ἱερά σκεύη γιά τήν ἐλευθερία.
Τό Μοναστῆρι τῆς Παναγίας τῶν Τσιπιανῶν ἔπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τήν Ἐπανάσταση. Ὁ φλογερός πατριώτης, Ἡγούμενος τῆς Μονῆς, Γρηγόριος Παπαγεωργίου, τό μετέτρεψε σέ λίκνο τῆς Ἐπανάστασης, λειτουργώντας Κρυφό Σχολειό, ἀλλά καί σημεῖο τροφοδοσίας τῶν ἀγωνιστῶν μέ ψωμί. Ὁ Γρηγόριος μαζί μέ ἄλλους μοναχούς καί μέ ἀρχηγούς τούς Σέκερη, Δαγρέ καί Ἱερόθεο Ἀθανασόπουλο πολέμησε κατά τῶν Τούρκων καί, τελικά, σκοτώθηκε λίγο μετά σέ μάχη στήν Κυνουρία.
Στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἐπάνω Χρέπας Μαντινείας εὐλογήθηκαν τά ὅπλα τῶν Ἑλλήνων λίγο πρίν τήν Ἀπελευθέρωση. Ἐκεῖ φυλάσσεται ὁ τίμιος Σταυρός, πού προσκύνησαν οἱ Ὁπλαρχηγοί καί τά παλικάρια τῆς Ἐπαναστάσεως, καθώς καί τό ἅγιο Δισκοπότηρο, μέ τό ὁποῖο μετέλαβαν ὁ Κολοκοτρώνης καί οἱ ἄλλοι Καπεταναῖοι.
Ὅλα τά Μοναστήρια τῆς χώρας μας μαζί μέ ὅλους τούς Ἕλληνες, Κληρικούς καί Λαϊκούς, προσέφεραν ἀπό τό μετερίζι τους στήριξη στόν δύσκολο Ἀγῶνα, μέ μόνο γνώμονα τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδος καί τήν ἀποτίναξη τοῦ τούρκικου ζυγοῦ τῶν 400 χρόνων.
Πλήν τῶν ὅπλων, ὁ ἱερός Κλῆρος προσέφερε στήν ἀγωνιζόμενη Ἑλλάδα καί τήν πνευματική ἐκπαίδευση, πού εἶχαν στερηθεῖ τά Ἑλληνόπουλα, ἱδρύοντας καί λειτουργώντας τά Κρυφά Σχολειά.
Ἀντιπρόσωποι τῆς τοιαύτης πνευματικῆς παιδεύσεως καί διδάσκαλοι τῶν ὑπόδουλων Ἑλληνοπαίδων ἦταν ὁ Ἀρχιμανδρίτης Νεόφυτος Δοῦκας, βαθύτατος γνώστης τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης, ὁ Ἀρχιμανδρίτης Νεόφυτος Βάμβας, θεολόγος καί φιλόσοφος, ὁ περιφημώτατος Κωνσταντῖνος, ὁ Μεγας Οἰκονόμος τοῦ Πατριαρχικοῦ τῆς Κωνσταντινουπόλεως Θρόνου, καί πλεῖστοι ἄλλοι Κληρικοί καί Λαϊκοί.
Οἱ ἐλεύθεροι Ἕλληνες ὀφείλουμε νά εἴμαστε εὐγνώμονες στή Μητέρα ἡμῶν ἁγίαν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, μνημονεύοντας τῶν ἀοιδίμων Κληρικῶν καί Λαϊκῶν καί πάντων τῶν ὑπέρ τῆς Πίστεως, τῆς Πατρίδος καί τῆς Ἐλευθερίας ἡμῶν ἀγωνισθέντων καί θυσιασθέντων.
+ π.Ι.Σ.
Δημοσίευση σχολίου