Τρίτη 29 Μαΐου 1453
Σαν σήμερα, ακριβώς σαν σήμερα, ημέρα Τρίτη, 29η του Μάη, πριν 565 χρόνια, η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, της 《θεοφυλάκτου Πόλεως》, υπήρξε το αποτέλεσμα της δίμηνης, σχεδόν, πολιορκίας της βυζαντινής πρωτεύουσας επί αυτοκρατορίας Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου, από περίπου 100.000 άνδρες του οθωμανικού στρατού, με επικεφαλής τον σουλτάνο Μωάμεθ Β', τον επονομαζόμενο "Πορθητή", που σήμανε το τέλος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Η άλωση του 1453 και η τελική πτώση ήταν το δεύτερο, και σαφώς το μεγαλύτερο, πλήγμα που δέχθηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, με πρώτο την άλωσή της από τους Σταυροφόρους το 1204. Μεσολάβησε η κατάληψη της Καλλίπολης από τους Οθωμανούς το 1354, μία πρώτη ένδειξη του τι επρόκειτο να συμβεί... Το Βυζάντιο είχε ήδη καταστεί φόρου υποτελές στον σουλτάνο. Αρχές Απρίλη, 7 ή 9 του μήνα, ο Μωάμεθ στήνει την σκηνή του μπροστά από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού. Μία άνιση μάχη μεταξύ του Οθωμανικού στρατεύματος (100.000 ανδρών) και των 7.000 υπερασπιστών της Πόλης θα διαδεχθεί την πολιορκία. Ο αυτοκράτορας Παλαιολόγος δεν δέχεται να συνθηκολογήσει με τον Μωάμεθ. Η ήττα είναι προδιαγεγραμμένη. Ωστόσο, οι κάτοικοι της Επτάλοφης ποτέ δεν χάνουν την πίστη τους. Προσεύχονται μέχρι και την τελευταία στιγμή στην Παναγία. Είναι ανίσχυροι και το ξέρουν, αλλά δε δέχονται να συμβιβαστούν, δεν επιλέγουν τον εύκολο δρόμο της παράδοσης. Πολεμούν ηρωικά και γράφουν ιστορία. Μέχρι και ο ίδιος ο αυτοκράτορας, έως και την τελευταία στιγμή, υπερασπίζεται την Βασιλεύουσα και πέφτει μαχόμενος, σαν απλός στρατιώτης. Οι επί τρεις ημέρες λεηλασίες, οι σφαγές και οι αγριότητες που ακολούθησαν δεν είχαν προηγούμενο.
Οι πηγές της εποχής αναφέρουν πως ο Μωάμεθ, 《αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης》 της Αγίας Σοφίας, προσευχήθηκε στον Αλλάχ, το βράδυ μετά την Άλωση.
Πολλοί οι θρύλοι για την Άλωση (μαρμαρωμένος βασιλιάς, η Κερκόπορτα, ο παπάς της Αγίας Σοφίας). Θεωρήθηκε ακόμα και "θέλημα Θεού". Ωστόσο, η ολοκλήρωση της πορείας των 11 αιώνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν φυσική εξέλιξη της ιστορίας. Η παρακμή του Βυζαντίου ήταν φανερή σε οικονομικό, πολιτικό, πολιτισμικό και θρησκευτικό, θα λέγαμε, επίπεδο. Όλη η σημασία είχε δοθεί στην Κωνσταντινούπολη τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έπληττε την συνοχή, και κατ' επέκταση τη συνέχεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Σαφώς, η στρατιωτική υπεροχή του σουλτάνου συνέβαλε τα μέγιστα στην επιτυχία του, παρά τις δυσκολίες που είχε ήδη αντιμετωπίσει με τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων της Πόλης, ιδίως στην προσπάθειά του να ελέγξει από θαλάσσης των Κωνσταντινούπολη.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε την ατυχία να βρίσκεται ακριβώς στην αρχή του επεκτατικού δρόμου των Οθωμανών στη Δύση. Πιο άτυχη ανάμεσα στους ατύχους ήταν η Ελλάδα, την οποία θα διαδεχθούν 400 χρόνια Τουρκοκρατίας.
.
Το σήμερα και το αύριο, θα ήταν προτιμότερο να το εκτιμήσει και να το σχολιάσει ο κάθε ένας μόνος του. Τα συμπεράσματα θα είναι πολλά, αλλού θα συγκλίνουν και αλλού θα αποκλίνουν… Το σημαντικότερο, όμως, ο βασικός λόγος μελέτης της Ιστορίας είναι να διδασκόμαστε από τα λάθη του παρελθόντος και να μαθαίνουμε πώς θα σταθούμε στο μέλλον.
Δεν είμαι Ιστορικός, ούτε θα προσποιηθώ πως είμαι, φοιτητής είμαι. Όσα έγραψα, τα έγραψα από αυτά που έμαθα, από αυτά που διάβασα, από αυτά που έψαξα όσο ήμουν μαθητής. Σίγουρα, η ιστορία έχει δύο πλευρές και η αληθινή είναι, ενίοτε, δύσκολο να διακριθεί.
Κωτσιορίμπας Γ. Χαράλαμπος
Δημοσίευση σχολίου