Απόκριες: Τα έθιμα και τα παραδοσιακά φαγητά

 

© Παρέχεται από: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Σαν περάσει ο «κρυαρίτης» Ιανουάριος, ακολουθεί ο Φεβρουάριος, ο τελευταίος χειμωνιάτικος μήνας, που μπορεί, σαν θυμώσει, μες στο χιόνι να μας χώσει, σηματοδοτεί όμως και το οριστικό τέλος του χειμώνα. Πήρε την ονομασία του από τη λατινική λέξη «februum», που σημαίνει «κάθαρση», και τη ρωμαϊκή γιορτή καθαρμού και εξαγνισμού Februa που τελούνταν στη Ρώμη αυτό το διάστημα. Παρετυμολογικά, οι Έλληνες τον λέμε και «Φλεβάρη», γιατί τότε «ανοίγουν οι φλέβες της γης» και γεμίζουν οι κοίτες των ποταμών και τα ρυάκια με κρυστάλλινα νερά από τις πολλές βροχές και τα χιόνια που λιώνουν άφθονα αν ο Φλεβάρης «φλεβίσει» – κάνει δηλαδή καλοκαιρίες. Στις 2 του μήνα, της Υπαπαντής, γίνονταν καιρικές προβλέψεις: «καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας» και «Παπαντή καλοβρεμένη, η κοφίνα γεμισμένη», έλεγαν και πίστευαν πως ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής θα κάνει για τις επόμενες σαράντα ημέρες. Στη δυτική Κρήτη έλεγαν «οντόν είναι καλή μέρα της Υπαπαντής, έχει πολύ χειμώνα πίσω». Με άλλα λόγια, μην σας ξεγελάνε οι φλεβαριάτικες καλοσύνες του καιρού, ο χειμώνας είναι ακόμη εδώ και μάλιστα άγριος και μακρύς.

Οι Απόκριες είναι γιορτή πανάρχαια που ανάγεται στους προθρησκευτικούς ακόμη χρόνους και στις γονιμικές γιορτές που γίνονταν με αφορμή το ξύπνημα της φύσης μετά τη χειμωνιάτικη νάρκη. Είναι εποχή ευθυμίας και διασκεδάσεων γιατί η φύση αναγεννιέται οργιαστικά, η ζωή νικά τον θάνατο και ο άνθρωπος λαχταρά κι αυτός να ακολουθήσει το παράδειγμά της και να υποβοηθήσει τη διαιώνιση του είδους του. Στις πρώτες αυτές γιορτές γονιμικού χαρακτήρα, η ίδια η πράξη της αναπαραγωγής και τα σύμβολά της υμνούνται για να επιτευχθεί η γονιμότητα σε ανθρώπους, φυτά και ζώα.  Ακόμη και σήμερα, σε κάποια δρώμενα αναπαριστάται η «αροτρίωση», η γκροτέσκα αναπαραγωγική πράξη, σε χωράφι οργωμένο τρεις φορές.

msn