Ανάρτηση Γιώργου Πραχαλια
Η ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑ, Η ΠΑΛΑΙΑ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΚΑΙ Ο ΔΟΥΝΙΑΣ
Το Μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην Τριπολιτσά ήταν αφιερωμένο στον Πανάγιο Τάφο στην Παλαιά Ιερουσαλήμ και αποτελούσε μετόχι του. Το μοναστήρι γνώρισε τόσο μεγάλη ακμή κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας (1689-1715), ώστε οι Αγιοταφίτες το διεκδίκησαν το 1710 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η αντίδραση των Τριπολιτσιωτών ήταν σθεναρή και τελικά κέρδισαν την κυριότητα του Μοναστηριού (η απόφαση του Οικουμενικού Θρόνου σώζεται στον Αγιοταφιτικό κώδικα 605).
Το Μοναστήρι περιβάλλονταν από τα «Δεργασιά», τους τεράστιους στρεμματικούς αμπελώνες που εισήγαγαν οι Βενετσιάνοι και οι οποίοι ήταν προσβάσιμοι χάρη στα περίφημα βενετσιάνικα ψηφιδωτά καλντερίμια, τα οποία διατήρησαν και οι Οθωμανοί όταν ανακατέλαβαν την Τριπολιτσά το 1715. Μάλιστα, τέτοια υπέροχα ψηφιδωτά καλντερίμια κοσμούσαν την αλέα με το μεγάλο τέμενος (σημερινή πλατεία Αγίου Βασιλείου, η οποία ήταν κατάφορτη από ασύλληπτης μεγαλοπρέπειας κτίσματα), τον περίγυρο του Σεραγιού αλλά και τον περίφημο «Μεταξένιο Δρόμο» της Τριπολιτσάς (σημερινή οδό Διοτίμας).
Το Μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος είναι ο σημερινός Ι. Ναός της Μεταμορφώσεως με το νεκροταφείο, που βρίσκεται στην είσοδο της πόλης. Στον περίβολο του νεκροταφείου σώζεται μέχρι σήμερα το μοναδικό υπέργειο λείψανο του οθωμανικού πυργωτού τείχους της Τριπολιτσάς (του μοναδικού στον κόσμο σωζόμενου μέχρι σήμερα οθωμανικού τείχους), το οποίο κατέληγε την «Πύλη Του Αναπλιού», εκεί απ’όπου εισήλθε ο Μανώλης Δούνιας το 1821 στην Άλωση της Τριπολιτσάς και που βρίσκεται πλέον ο ανδριάντας του. Λίγο πιο πέρα, βρίσκεται και ο Τζουμπέ Χανές (οθωμανικό σχολείο), το μόνο οθωμανικό κτήριο που σώζεται μέχρι σήμερα στην πόλη.
Ολόκληρο το κέντρο της σημερινής Τρίπολης είναι ένα ανεκτίμητης αξίας αρχαιολογικό απομεινάρι της υπέρλαμπρης Τριπολιτσάς. Κατά συνέπεια είναι προφανές πως κάθε παρέμβαση ανάπλασης προϋποθέτει μεγάλη αρχαιολογική τεκμηρίωση και –κυρίως- ολιστικό αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, που να προσεγγίζει ολόκληρη την πόλη σαν ενιαία αρχιτεκτονική και πολεοδομική οντότητα. Αποσπασματικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις είναι καταστροφικές, τόσο για την ιστορία της πόλης όσο και για το μέλλον της.
Η ανάπλαση του χώρου που αναγέρθηκε πρόσφατα ο ανδριάντας του Μανώλη Δούνια στην Τρίπολη έγινε στον περίγυρο του Ι. Ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, εκεί που σύμφωνα με τους αρχαιολόγους υπάρχουν τα απομεινάρια των θεμελίων της «Πύλης του Αναπλιού». Αγνοώ ποιος εκπόνησε την αρχιτεκτονική μελέτη και ποιος είχε την επίβλεψη. Ελπίζω τουλάχιστον να επέβλεπε κάποιος αρχαιολόγος. Γιατί σύμφωνα με την πρόταση της Σχολή Ιστορίας-Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ και της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών για τα διακοσάχρονα της Επανάστασης, εκεί προβλέπονταν να γίνει η αρχιτεκτονική αναστήλωση της «Πύλης του Αναπλιού» και μέρους του τείχους στην είσοδο της πόλης, μαζί με τον ανδριάντα του Δούνια ως αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα. Εύχομαι οι εκσκαφές που έγιναν από τα συνεργεία να μην κατέστρεψαν τα θεμέλια της ιστορικής πύλης…
ΥΓ: Αφού θα αποκατασταθεί το λάθος με το πατρώνυμο του Μανώλη Δούνια στον ανδριάντα του, ας διορθωθεί και η λάθος χρονολογία θανάτου στο βάθρο. Ο ήρωας πέθανε το 1854, σύμφωνα με την αναφορά της χήρας του Ελένης, που σώζεται στα Μητρώα Αγωνιστών του 1821…
Δημοσίευση σχολίου