ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΑΞΙΜΟΣ ΙΒΗΡΙΤΗΣ: Ιστορικόν Υπομνηματικόν Αφιέρωμα εις τον Πολιτικόν Διοικητήν Αγίου Όρους Άθω κ. Αθανάσιον Μαρτίνον, διά την ευεργετικήν προσφοράν του εις τον Ιερόν Τόπον, την σεμνήν παρουσίαν του και το ταπεινόν του χαρακτήρός του.
Με την μύχιον ευχήν, όπως άχρι τέλους υπηρετήση απροσκόπτως το θεόσδοτον διοικητικόν λειτούργημά του εις το «Περιβόλι της Παναγίας».
Η αποδοχή και τα εύσημα του πολυπλεύρου εθνικού και φιλοθέου έργου του κ. Αθανασίου Μαρτίνου κατακλύζουν συνεχώς το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, το οποίον καθηκόντως και με πολλήν αγάπην πρωτοστατεί διά του Υπευθύνου κ. Γεωργίου Θεοχάρη και προβάλλει δεόντος το παρόν αφιερωτικόν άρθρον του τ. Πρωτεπιστάτου Αγίου Όρους Άθω και έκπαλαι Κωδικογράφου της Σεβασμίας Μονής των Ιβήρων, Γέροντος Μαξίμου Ιβηρίτου.
Ο τοις πάσι γνωστός εθνικός ευεργέτης κ. Αθανάσιος Μαρτίνος, Διοικητής κατά την σήμερον του Αγίου Όρους Άθω, προέρχεται πατρόθεν εκ της ευάνδρου χώρας της Γορτυνίας της εν Πελοποννήσω αρχαίας Αρκαδίας, εκ της οποίας προέρχεται και η προγονική καταγωγή του γράφοντος.
Το γένος των Γορτυνίων εγκωμιάζεται εξόχως παρά πολλών αρχαίων ιστορικών συγγραφέων· οι δε Αρκάδες, γενικώς, εκ παραδόσεως εθεωρούντο αυτόχθονες, με παναρχαίαν ύπαρξιν εις τον ορεινόν χώρον αυτών· διό και απεκαλούντο «προσέλληνες» ή «προέλληνες».
Ο κ. Μαρτίνος είναι Άρχων Οφφικιάλιος του Οικουμενικού Θρόνου, με πλούσιον κοινονικόν έργον. Από της 3 Σεπτεμβρίου 2019, ότε ανέλαβε τα ηνία του Άθω, επιτελεί αμισθί και αθορύβως το ιερόν λειτούργημά του. Έχει
ενωτικόν φιλάδελφον πνεύμα και τούτο εφάνη εις το εμβολιαστικόν κορωνοιόν ζήτημα, ότε εκαλλιεργήθη εν Ελλάδι ο εθνικός διχασμός, κατά το οποίον ζήτημα ο Διοικητής του Αγίου Όρους εκράτησεν αξιοπρεπή στάσιν, μη διακρίνων προς τιμήν αυτού τους Αγιορείτας Μοναχούς εις καλούς και κακούς, αλλ’ όλους αγωνιστάς και ήρωας των καιρών.
Εις το κλεινόν άστυ [= τας Αθήνας] έχει συστήσει την γνωστήν αστικήν μη κερδοσκοπικήν Εταιρείαν Πολιτιστικού και Κοινωφελούς έργου ΑΙΓΕΑΣ, μέσω της οποίας προσφέρει σπουδαίας εθνικάς ευεργεσίας. Εις την Αγιώνυμον ωσαύτως Μοναχικήν Πολιτείαν του Άθω έχει αφήσει μέχρι τούδε καλάς αναμνήσεις, διό και μακαρίζεται· και δικαίως βεβαίως, καθότι «το καλόν δεν μπογιατίζεται», όπως λέγει μία σοφή λαική ρήσις.
Όπως είναι γνωστόν, ο Άθως εις γενικάς γραμμάς είναι πλούσιος εις κειμήλια, αλλά πτωχός οικονομικώς, ένεκα του ότι απεξενώθη αφ’ ενός της όλης περιουσίας του εις τας ομογαλάκτους κατά το θρήσκευμα χώρας με την επικράτησιν των εκείσε υλιστικών καθεστώτων, και αφ’ ετέρου με την ευγενή και φιλάδελφον παραχώρησιν πολλών προνομιούχων Αγιορειτικών Μετοχίων εις τας εν Ελλάδι Νέας Χώρας, προς εγκατάστασιν μεγάλου ποσοστού προσφύγων της Μικρασιατικής τραγωδίας του έτους 1922.
Την οικονομικήν ταύτην αδυναμίαν του Άθω εξετίμησε δεόντως ο κ. Διοικητής και προσφέρει όπου δύναται και ο,τι δύναται. Εκ παραλλήλου, αγωνίζεται αθορύβως και διά τα χρονίζοντα θέματα μεταξύ Αγίου Όρους και Ελληνικής Πολιτείας. Εις την προκειμένην περίπτωσιν εδικαιώθη ο πρώην Διοικητής του Αγίου Όρους κ. Απόστολος Γκλαβίνας, όστις καθώς ενθυμούμαι μοί έλεγε το 1989, ότι δεν είναι απαραίτητον να είναι μόνον Θεολόγοι οι εκάστοτε Πολιτικοί Διοικηταί του Αγίου Όρους, αλλά να είναι πρόσωπα με διοικητικά προσόντα
και πολιτικήν ευστροφίαν, ώστε να δύναναται να επικοινωνούν καθώς πρέπει με την εκάστοτε Ελληνικήν Κυβέρνησιν και τους Έλληνας αξιωματούχους, διά το καλόν του Ιερού ημών Τόπου!
{Ιστορικόν Υπόμνημα περί του υφισταμένου θεσμικού (διοικητικού) Καθεστώτος του Αγίου Όρους Άθω}:
Η υφισταμένη νομοθεσία του Αγίου Όρους Άθω, τυγχάνει προιόν του αρχαίου Αγιορειτικού πνεύματος και απαύγασμα της Αγιορειτικής θελήσεως· με μόνην την διαφοράν, ότι αύτη ελάμβανεν ανέκαθεν το χρίσμα
και το κύρος της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Τόσον τα κατά καιρούς εκδοθέντα αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα όσον και τα εκκλησιαστικά σιγγίλια, απαγορεύουν ρητώς πάσαν επί του Αγίου Όρους επέμβασιν έξωθεν προερχομένην.
Είναι χαρακτηριστική η διατύπωσις των Αγιορειτών περί του Αγίου Όρους Άθω εις την από 13/26 Απριλίου 1941 αποσταλείσαν εμπερίστατον επιστολήν προς τον Αρχηγόν του Γ΄ Ράιχ Αδόλφον Χίτλερ, λέγουσαν επακριβώς τα εξής: «πνευματικώς μεν εξαρτώμενον από του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, πολιτικώς δε αυτοδιοικούμενον υπό της Ιεράς Συνάξεως των Αντιπροσώπων των Είκοσιν Ιερών και Κυριάρχων Μονών και πολιτειακώς υπαγόμενον υπό την προστασίαν και κηδεμονίαν των Βυζαντινών αυτοκρατόρων και των διαδόχων αυτών» [= διάδοχοι τούτων και οι διοικούντες την Ελληνικήν Πολιτείαν].
Εις ο,τι αφορά τας σχέσεις του Αγίου Όρους προς την Ελληνικήν Πολιτείαν και την Εκκλησίαν, η Αγιώνυμος Πολιτεία του Άθω ως συνισταμένη εξ ανθρώπων απομακρυνθέντων εκ του κόσμου, με όρον του βίου των την υπακοήν, είναι ipsojure αυτονομιακή. Το διαχρονικώς ισχύον Καθεστώς διοικήσεως και οργανώσεως του Άθω, διεμορφώθη οριστικώς και αμετακλήτως εις ένα ενιαίον κώδικα [= Καταστατικόν Χάρτην.-Νομοθετικόν Διάταγμα.-Σύνταγμα].
Την ανωτάτην εποπτείαν [= επίβλεψιν] της ακριβούς τηρήσεως του Αγιορειτικού Καθεστώτος, αναφορικώς εις το διοικητικόν αυτού περιεχόμενον, «παρακράτησεν» η κυρίαρχος Ελληνική Πολιτεία με ρητήν συνταγματικήν διάταξιν.
Την εποπτείαν ταύτην ασκεί η Ελληνική Πολιτεία εις τον Ιερόν Τόπον δι’ εκπροσώπου της, όστις ονομάζεται «Διοικητής του Αγίου Όρους». Ονομάζεται επίσης και «Πολιτικός Διοικητής» εν αντιδιαστολή με τον ενταύθα
Αστυνομικήν Διοικητήν. Εις τας Αγιορειτικάς πηγάς συναντάται και ως «Γενικός Διοικητής» ή απλώς «Διοικητής» με βαθμόν και μισθόν Νομάρχου~Αντιπροσώπου της Ελληνικής Πολιτείας εις το Άγιον Όρος και Προιστάμενος των Δημοσίων υπηρεσιών, αι οποία εδρεύουν εις την Αθωνικήν χερσόνησον.
Τα δικαιώματα και τα καθήκοντα αυτού διαγράφονται εις το Νομοθετικόν Διάταγμα περί κυρώσεως του Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους (1926) [= άρθρα 3-5], καθώς και με σχε-τικούς νόμους των επομένων ετών.
Συμφώνως με το ισχύον Καθεστώς του Άθω, ο Πρώτος του Άθω ή Πρωτεπιστάτης ή Αρχιεπιστάτης (Μοναχός ή Ιερομόναχος), όστις προεδρεύει του Σώματος της Ιεράς Επιστασίας και της Ιεράς Κοινότητος εις τας Συνάξεις, είναι και ο επόπτης της τηρήσεως του Καταστατικού Χάρτου και εισηγητής των θεμάτων εις τας Συνάξεις της Ιεράς Κοινότητος.
Εν αυταίς έχει θέσιν τιμητικήν άνευ δικαιώματος ψήφου. Το αξίωμα του Πρωτεπιστάτου το έχουν
μόνον αι πέντε πρωτεύουσαι Ιεραί Μοναί του Όρους [= Λαύρα, Βατοπαιδίου, Ιβήρων, Χιλανδαρίου και Διονυσίου].
Εκ παραλλήλου, ο Γενικός Διοικητής του Άθω, είναι ο εθνικώς αρμοδίως υπεύθυνος ρυθμιστής της εννόμου και ακριβούς λειτουργίας του Αγιορειτικού Πολιτεύματος, τουτέστιν του Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους και αυτών των Εσωτερικών Κανονισμών των κυριάρχων Είκοσιν Ιερών Μονών.
Η σύνταξις του Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους, συγκειμένου από 188 άρθρα, ωλοκληρώθη τον Μάιον του 1924. Ο Χάρτης, συντεταγμένος συμφώνως με τα δεδομένα της εποχής εκείνης αποτελεί περίληψιν των Γενικών Κανονισμών του 1911, ως προς την νομικήν επιφάνειαν, αφού οι τελευταίοι απετελούντο εκ 246 άρθρων. Ο Χάρτης του 1924 ρυθμίζει την εσωτερικήν οργάνωσιν και τας σχέσεις μεταξύ των Είκοσιν Ιερών Μονών του Άθω και των Μοναχών, και δεν περιέχει άρθρα τα οποία να διαγράφουν τας σχέσεις Αγίου Όρους και Πολιτείας. Ως τόσον το υπ’ αριθ. 8 άρθρον αναφέρει ρητώς, ότι: «ο εν Αγίω Όρει αντιπρόσωπος του Ελληνικού Κράτους ενεργεί και διατάσσει την διά των οργάνων του εκτέλεσιν των Μοναστηριακών και της Ιεράς Κοινότητος αποφάσεων…».
Την 10 Σεπτεμβρίου 1926 ο Χάρτης κατεκυρώθη με Νομοθετικόν Διάταγμα, και την 22 του ιδίου μηνός, τα δύο κείμενα εδημοσιεύθησαν εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ως νόμος του Κράτους. Εις το Ν.Δ. υπάρχουν και άρθρα τα οποία ρυθμίζουν τας σχέσεις των δύο αρχών. Ούτω, κατόπιν ενός τριμήνου απεστάλη ο πρώτος Πολιτικός Διοικητής Ν. Μπατιστάτος. Από τότε μέχρι τούδε διετέλεσαν περί τους τριάκοντα τω αριθμώ Έλληνες Πολιτικοί Διοικηταί εις τον Άθω, με μόνην την εξαίρεσιν την περίοδον της Ναζιστικής
Γερμανικής Κατοχής, ότε καθήκοντα ήσκησεν ο Γερμανός Ταγματάρχης Γεώργιος Στένγκερ [= 3.11.1943-11.7.1944]. Επίσης, από τα τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι 30 Νοεμβρίου 1944 καθήκοντα Διοικητού ήσκησεν επί ΕΑΜ ο Διοικητής της εν Αγίω Όρει Εθνικής Πολιτοφυλακής καπετάν Νικήτας [= Νικήτας Μούσκουλας], και από την 1 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι τον Απρίλιον του 1945 ο Διοικητής της Εθνικής Πολιτοφυλακής καπετάν Λάμπρος [= Κύρκος Αικατερινάρης].
Διά να είμεθα δίκαιοι έναντι της ιστορίας, πρέπει να λεχθή επίσης, ότι το θέμα της Πολιτικής Διοικήσεως του Αγίου Όρους, μετά την πτώσιν της Βασιλευούσης, (1453) ανάγεται εις τον καιρόν της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Τότε, κατά την γενομένην γενικήν συνέλευσιν των Προισταμένων των Αγιορειτικών Ιερών Μονών και των υπαρχηγών του Αγώνος (23 Μαίου 1821) εις την εν Αγίω Όρει Ιεράν Μονήν Κουτλουμουσίου, τη εισηγήσει του Αρχιστρατήγου της Μακεδονίας Εμμανουήλ Παππά διωρίσθη παμψηφεί
Πολιτικός Διοικητής Αγίου Όρους με έδραν τας Καρυάς ο εξ Ηρακλείτσης της Ανατ. Θράκης άφοβος πολεμιστής και ενθουσιώδης πατριώτης Χαρτοφύλαξ Νικηφόρος ο Ιβηρίτης (†1840), χρηματίσας πρότερον Γραμματεύς του Πατριάρχου Αγίου Γρηγορίου του Ε΄.
Αποτυχούσης όμως της Ελληνικής Επαναστάσεως εις την Χαλκιδικήν και όλην την Μακεδονίαν, παρέμεινεν αύτη ομού μετά του Αγίου Όρους υπό Οθωμανικόν ζυγόν μέχρι την 2 Νοεμβρίου 1912, ότε ηλευθερώθη ο Άθως υπό του ενδόξου Ελληνικού Ναυτικού, με επικεφαλής τον αείμνηστον Παύλον Κουντουριώτην.
Την διοίκησιν των Τούρκων επί της Αθωνικής χερσονήσου είχε τότε Οθωμανός Καιμακάμης [= υποδιοικητής], υπαγόμενος εις την ανωτέραν διοίκησιν του ισχυρού ανακτορικού τάγματος των Μποσταντζήδων ΚΠόλεως.
πηγη
https://www.vimaorthodoxias.gr/
Δημοσίευση σχολίου