Αρκουδόρεμα Αρκαδίας

 Το Αρκουδόρεμα είναι ένα εγκαταλελειμμένο χωριό στη χαράδρα των Μαιναλικών Ορέων, το οποίο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν σημαντικό κέντρο των κλεφτών, λόγω της απρόσιτης τοποθεσίας του.

Σύμφωνα με την παράδοση, από το 1530 είχαν εγκατασταθεί στο Αρκουδόρεμα και στο γειτονικό Λιμποβίτσι οι Κολοκοτρωναίοι. Το 1715 οι κάτοικοι των δύο αυτών χωριών αντιστάθηκαν με σθένος στην ανάκτηση της Πελοποννήσου από τους Τούρκους και το 1821 συμμετείχαν ενεργά στην Επανάσταση μέσω ενός εκλεκτού σώματος πολεμιστών που διοικούταν από τον αγωνιστή Αδάμ Κορέλλα.

Το 1829 στην απογραφή που διενεργήθηκε επί κυβερνήτου Ιωάννη Καποδίστρια, το Αρκουδόρεμα είχε 1814 κατοίκους. Το 1851 επί Όθωνος ήταν 454, ενώ το 1897 επί βασιλέως Γεωργίου Α΄ έφτανε μόλις τους 33 κατοίκους. Η ερήμωση του χωριού οφείλεται στη δυσπρόσιτη θέση του που ανάγκασε τους κατοίκους του να στραφούν προς εγκατάσταση στα πεδινά της Μεσσηνίας.

Σήμερα, στο ερημωμένο χωριό σώζεται μόνο το παλιό εκκλησάκι της Κοίμησης της Θεοτόκου που χρονολογείται από το 1719 και εορτάζει στα εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου.

Μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου βρίσκονται τα ιστορικά χωριά Λιμποβίσι και Αρκουδόρεμα, που εξέθρεψαν την ένδοξη γενιά των Κολοκοτρωναίων και που η λαϊκή μούσα τα συνέδεσε με τη δόξα και τη λάμψη των ελευθερωτών της Πατρίδας. Χωμένα μέσα στις ρεματιές και τους απάτητους λόγγους, ανάμεσα στις απότομες χαράδρες και τα βουνά του Μαινάλου, σε υψόμετρο 1200 μ. περίπου, παραμένουν στην συνείδηση του ελληνικού λαού εθνικά ορόσημα και σύμβολα ελευθερίας και αδούλωτου φρονήματος. Σήμερα και τα δύο χωριά είναι ακατοίκητα και ερειπωμένα.

Απρόσιτα και απομονωμένα, όπως ήταν, από το κέντρο της Αρκαδίας, φτωχά και στερημένα καλλιεργήσιμης γης, ήταν επόμενο μετά την Επανάσταση να εγκαταλειφθούν από τους κατοίκους τους, το Λιμποβίσι το 1880 και το Αρκουδόρεμα το 1940. Από το Αρκουδόρεμα έως το Λιμποβίσι η απόσταση με τα πόδια δεν είναι παραπάνω από μισή ώρα. Επί Τουρκοκρατίας όμως ακριβώς λόγω του απροσίτου της τοποθεσίας βρίσκονταν σε ακμή και είχαν καταστεί κέντρα της κλεφτουριάς. Από πληροφορίες του 1815 γνωρίζουμε ότι το Λιμποβίσι είχε 350 μόνιμους κατοίκους και το Αρκουδόρεμα 500. Αν ληφθεί υπόψη ότι πολλοί κάτοικοι από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη παραχείμαζαν σε άλλες περιοχές, τα χειμαδιά, ή ότι άλλοι ήταν διπλοκάτοικοι, συμπεραίνουμε ότι ο πληθυσμός τους ήταν πολύ μεγαλύτερος. Έτσι εξηγείται πως ο Κολοκοτρώνης κάθε φορά που οι Τούρκοι διέλυαν το στρατιωτικό σώμα του κατόρθωνε να το ανασυγκροτεί εύκολα στρατολογώντας παλικάρια κυρίως από τα χωριά αυτά και τη γύρω περιοχή.

Εδώ κυνηγημένος από τους Τούρκους έφτασε γύρω στα 1536, όπως διηγείται στα Απομνημονεύματα του ο Γέρος του Μοριά, ο γενάρχης των Κολοκοτρωναίων Τριανταφυλλάκος Τσεργίνης. Προερχόταν από το Ρουπάκι, που βρισκόταν κοντά στο χωριό Τουρκολέκα της επαρχίας Λεονταρίου Αρκαδίας. Ο προσδιορισμός ότι το Ρουπάκι ήταν <<πλησίον του χωριού Τουρκολέκα>> δεν αφήνει κανένα περιθώριο για υποθέσεις σχετικά με τη γεωγραφική θέση του τοπωνυμίου αυτού σε περιοχή έξω από την Αρκαδία. Προφανώς πρόκειται για συνοικισμό των Τουρκολέκων, που τον χάλασαν οι Τούρκοι κατά τη μαρτυρία του Κολοκοτρώνη. Εγκαταστάθηκε με μερικούς δικούς του αρχικά στο Αρκουδόρεμα, όπου με την εξυπνάδα του και την παλικαριά του προόδευσε και διακρίθηκε. Γι’ αυτό και ο δημογέροντας του Λιμποβισιού τον έκαμε γαμπρό και κληρονόμο του. Οι απόγονοι του Τρ. Τσεργίνη έμεναν στο Λιμποβίσι, το Αρκουδόρεμα και στα άλλα χωριά της περιοχής, δραστήριοι πάντοτε και παρόντες σ’ όλες τις εξεγέρσεις κατά των τυράννων.

Το Λιμποβίσι και το Αρκουδόρεμα μαζί με τα γειτονικά χωριά Πιάνα, Χρυσοβίτσι, Αλωνίσταινα, Δαβιές, κ.ά. είναι στενότατα συνδεδεμένα τόσο με την Επανάσταση του ’21 όσο και με την προετοιμασία της και τις προεπαναστατικές της κινήσεις. Όπως εύστοχα παρατηρεί ο Αρκάς ιστορικός Τάσος Αθ. Γριτσόπουλος τα χωριά αυτά

<<υπήρξαν ανεξάντλητοι τόποι στρατολογίας και ανεφοδιασμού, θέατρα συχνών συγκρούσεων, χώροι μετά των οποίων συνεδέετο συναισθηματικώς ο Κολοκοτρώνης εξ απαλών ονύχων….. Το Λιμποβίσι και το Αρκουδόρεμα εκράτουν συνεχώς την πρώτην θέσιν εις τον αδιάλειπτον χορόν, που εσύρετο χάριν της ελευθερίας του υποδούλου έθνους>>

Συχνή εξάλλου είναι η μνημόνευση των ιστορικών αυτών τόπων στα δημοτικά τραγούδια σε συνδυασμό πάντοτε με τη ζωή και τη δράση των Κολοκοτρωναίων.

Εκείνο όμως που δεν πρέπει να παραλειφθεί είναι η ομολογία του ίδιου του Κολοκοτρώνη ότι κατάγεται από το Λιμποβίσι.Κατά την εξέταση του στο δικαστήριο μεταξύ άλλων ρωτήθηκε από τον Πρόεδρο από πού κατάγεται και ο Κολοκοτρώνης απάντησε χωρίς δισταγμό ότι κατάγεται από το Λιμποβίσι. Ο ακριβός διάλογος έχει ως εξής:

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πώς ονομάζεσαι;

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πόθεν κατάγεσαι;

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ: Από το Λιμποβίσι της επαρχίας Καρυταίνης.