Οι σημερινές κοινότυπες αποδόσεις της με ρήμα (υπήρξα ή γεννήθηκα) δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα και αφορούν σε προσπάθειες ερμηνείας.
Αρχικά ο Γκουερτσίνο απεικονίζει δύο νέους ποιμένες (ελάχιστη προϋπόθεση διαλόγου από το άλκιμο της ζωής για το ερώτημα του θανάτου) να εξετάζουν ένα κρανίο που εναποτίθεται σε τάφο (ή βωμό) κάπου στο δάσος.
Ο Πουσσέν προσθέτει ένα ακόμη ζευγάρι νέων (έκφραση του έρωτα) που του επιδεικνύεται η επιγραφή και το ανάγλυφο πλέον κρανίο από τους προηγούμενους δύο νέους με φανερή ερευνητική διάθεση ( η ζωή, ο έρωτας κι ο θάνατος ως βασικές δομές της ύπαρξης και του αινίγματός της), αλλά και πάλι παραμένει το ερώτημα γιατί στην Αρκαδία.
Ας θυμηθούμε πως Αρκαδία είναι η άρκα (λάρνακα, κιβωτός ) του Δία (εξ ου και βάρκα ή νάκα σήμερα ) δηλαδή η μεσογειακή ανθρωποκοιτίδα που διασώζει πληθυσμό μετά τον κατακλυσμό του Ωγύγου (9.500 π.Χ.) που θεωρείται απο κάποιους η ιστορική αφετηρία έναντι άλλων κατακλυσμιαίων αναφορών.
Η συμβατική λοιπόν επεξήγηση της επιγραφής έχει να κάνει με την τραγικότητα του οντολογικού επισημαίνοντας πως ο θάνατος βρίσκεται ακόμη και εδώ στον ειδυλλιακό ονειρότοπο της βουκολικής και φωτεινής Αρκαδίας, εμπεριέχοντας τις πεσιμιστικές τάσεις του θρησκόληπτου μεσαίωνα ταυτόχρονα με την αδημονία του αναγεννησιακού ρεύματος προς το φως, τη φυσική ομορφιά και την ευδαίμονα ζωή, που προσωποποιούνται στον αγνό έρωτα (βουκολικό) και παράλληλα τον υποδεικνύουν ως το μεταίχμιο της πορείας προς το αναπόφευκτο.
Αυτό όμως δεν αρκεί για να προκαλέσει ούτε το μετέπειτα ρεύμα του αρκαδισμού (Ρώμη, Δάντης), αλλά ούτε καν και την τροποποίηση του πίνακα δυο φορές μετά την αρχική που εμπεριείχε την επιγραφή ''et in arcadia ego''. Αυτό και μόνο υποδηλώνει πως ο Νικολά Πουσσέν ήθελε να περάσει κάποιο μήνυμα μέσα από το έργο του, πρακτική άλλωστε που συνηθιζόταν ιδιαίτερα στη εποχή του.
Τοποθετεί όμως πράγματι την Αρκαδία στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου?
Την τοποθετεί ο Γκουερτσίνο, ο Πουσσέν, ο Θεόκριτος, ο Γκαίτε, ο Βιργήλιος?
Επειδή πριν απ’ αυτόν την τοποθετεί ο Πάνας και ο πανικός, ο Απόλλωνας και η Άρτεμη, ο Δίας και οι Τιτανομαχίες, οι Δωριείς, οι κλεφταρματωλοί, η ανυπότακτη και λιτή αγαθότητα της φυσικής και ψυχικής μεγαλοπρέπειας?
Μήπως την τοποθετεί το χαοτικό κι ορμέφυτο πάθος για ζωή ή η ψυχρή κι αδιάφορη σχεδόν, μα ήρεμη δύναμη της δωρικής αυτοπεποίθησης?
Τι είναι η Αρκαδία τελικά? Ποια είναι και που είναι χωροχρονικά τότε και σήμερα?
Είναι η γη της αρμονίας και της αφθονίας και της μακροβιότητας, όπου αγνοείται (τότε) το χρήμα, το συμφέρον και το μίσος?
Ποια είναι η γη που ο Σάμιος ποιητής Άσιος (6ος αι.π,Χ.) γράφει :
'' Στα όρη τα ψηλόκορφα η μαύρη γη γεννάει
ισόθεο τον Πελασγό, θνητών γένος να κάνει…''
'' Στα όρη τα ψηλόκορφα η μαύρη γη γεννάει
ισόθεο τον Πελασγό, θνητών γένος να κάνει…''
ώστε να αποκτά τόση σημασία προκαλώντας την παγκόσμια διανόηση να την αποκωδικοποιήσει?
Το μόνο σίγουρο είναι πως για τους σημερινούς Αρκάδες είναι συνειδησιακά ... αχαρτογράφητη, αφού αγνοούν ή παραποιούν τον παραπάνω προβληματισμό, πόσο δε μάλλον την αναζήτηση της επίλυσης του γρίφου που θα προσέδιδε μια άλλη αίγλη στον τόπο. Αυτή η αναζήτηση θα έχει να κάνει αρχικά με την ανάδυση της άγνωστης αρκαδικής ιστορίας, που παρότι είναι τόση πολλή και τόσο σημαντική παραμένει στα αζήτητα του αρκαδικού προβληματισμού, που φοβάται θαρρείς το βάρος της ιστορικής αλήθειας της.
Για παράδειγμα θα αναφέρω τη δωρική πορεία στο χρόνο (Αρκάδες, Λάκωνες, Μυκηναίοι, Μακεδνοί, Τρώες, Ρωμαίοι) ή τη γενέτειρα των θεών, της τιτανομαχίας και του πελασγικού πολιτισμού που φτάνει μέχρι το Κοινό και το Θερσίλιο, έτσι όπως ποτέ δεν ανιχνεύτηκαν από τους σημερινούς Αρκάδες.
Βέβαια άλλοι ερευνητές διεθνώς προσδίδουν στην Αρκαδία τον χαρακτηρισμό μιας επίγειας Εδέμ που αντικατοπτρίζει την ιδεατή. Για τους ''μυστικιστές'' θα προσθέσουμε πως στην περιοχή του Λανγκεντόκ της Γαλλίας όπου και γεννήθηκε ο προβληματσμός εκείνη την εποχή ενυπάρχουν ή σχετίζονται μ’ αυτή και άλλα σημαντικά δεδομένα όπως η αίρεση των Καθαρών, οι Ναϊτες, ο ερμητισμός κι οι αλχημιστές, η λατρεία της μαύρης Μαντόνας, ο Νοστράδαμος, ο περίεργος καθολικός ιερέας Σονιέρ, οι θεωρίες περί Μαγδαληνής κι οι αναζητήσεις του Γκράαλ και της γενεαλογίας της Μεροβίγγειας δυναστείας κλπ. για τα οποία ισχύει ο κανόνας του ενός μα σημαντικού ψήγματος αλήθειας σε εκατό ανούσιες μυθοπλασίες…
Τι είναι η Αρκαδία τελικά?
Η Αρκαδία πέρα απ’ όλα αυτά είναι ο τόπος της καθαρής σκέψης που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο λυκαυγές και στο λυκόφως, παραμένοντας το άβατο της ανίσκιωτης επίκλησης στον ήλιο, στο φως, στην αλήθεια…
Μέσα από την πύλη του Άβατου που όριζαν δύο κίονες με τους χρυσούς αετούς τους που αντικατόπτριζαν το φως της Ηούς (αυγής) έως την Αίγυπτο, ειδικότερα κατά το μήνα ανατολής του Κύνα, ξεπροβάλλει η αλήθεια εκείνη που ακυρώνει το μεταίχμιο δίλημμα του Πουσσέν, δηλώνοντας πως ζωή και θάνατος είναι οι δυο όψεις του ενός ιδίου ψευδαίσθητου χωροχρονικού κυματισμού που δημιουργεί ο έρωτας των αντιθέτων, και πως η ύπαρξη αυτή δεδομένου ότι πραγματώνεται απειροστά και τυχαία εντός ενός αεί γιγνόμενου άπειρου και αυθύπαρκτου συνόλου, δικαιωματικά συμπεραίνει την εγγενή αθανασία του…
Τόσο λιτά και όμορφα, τόσο ήρεμα και ουδέτερα όσο η αρκαδική φυσική απλότητα και η δωρική της λιτότητα υποδηλώνουν. Απέναντι σε αυτούς που πίστεψαν πως ''ο μέγας Παν απέθανε'' σκύβοντας σκωπτικά στον τύμβο ή βωμό του Πουσσέν, η αρκαδική εκδοχή αντιλέγει πως ο Ήλιος Παν εξακολουθεί να υμνεί το αρκαδικό φυσικό κάλλος, να το σαγηνεύει με τη μουσική του αυλού του και να ερωτοτροπεί μαζί του, απάγοντας διηνεκώς από εδώ έως τον αστερισμό της Άρκτου και του Ωρίωνα τη γη εκείνη που φιλοξενεί τη Φύση δηλαδή ολόκληρη τη Γη. Έτσι η αρκαδική ανθρωποκοιτίδα δεν περιορίζεται μόνον εδώ, αλλά εξαπλώνεται σε όλη τη Γη όπου γεννήθηκε κι ανδρώθηκε ο Άνθρωπος.
Σχετικά με την εμμονή του Πουσσέν και το μυστικό του, αναφέρεται σε τύμβο-βωμό του ήλιου Πάνα (Λύκαιο) ή μετέπειτα Ρα (Αλίφειρα) που έγινε - προφανώς απ' τη μορφή του - στα ρωμαϊκά χρόνια και στον οποίο πιθανόν να εναποτέθηκε το αρχικό χρυσελεφάντινο εδώλιο του Πάνα που ακόμη αναζητείται απο την αρχαιολογική σκαπάνη, αλλά σαφώς παραμένει κάπου εκεί που ''ο ήλιος της ηούς βλέπει πρώτην ''...
Και δεν είναι απαραίτητα η ψηλότερη κορυφή, γιατί το φως υπό συνθήκες διαθλάται και ναίει...
Το μόνο σίγουρο είναι πως για τους σημερινούς Αρκάδες είναι συνειδησιακά ... αχαρτογράφητη, αφού αγνοούν ή παραποιούν τον παραπάνω προβληματισμό, πόσο δε μάλλον την αναζήτηση της επίλυσης του γρίφου που θα προσέδιδε μια άλλη αίγλη στον τόπο. Αυτή η αναζήτηση θα έχει να κάνει αρχικά με την ανάδυση της άγνωστης αρκαδικής ιστορίας, που παρότι είναι τόση πολλή και τόσο σημαντική παραμένει στα αζήτητα του αρκαδικού προβληματισμού, που φοβάται θαρρείς το βάρος της ιστορικής αλήθειας της.
Για παράδειγμα θα αναφέρω τη δωρική πορεία στο χρόνο (Αρκάδες, Λάκωνες, Μυκηναίοι, Μακεδνοί, Τρώες, Ρωμαίοι) ή τη γενέτειρα των θεών, της τιτανομαχίας και του πελασγικού πολιτισμού που φτάνει μέχρι το Κοινό και το Θερσίλιο, έτσι όπως ποτέ δεν ανιχνεύτηκαν από τους σημερινούς Αρκάδες.
Βέβαια άλλοι ερευνητές διεθνώς προσδίδουν στην Αρκαδία τον χαρακτηρισμό μιας επίγειας Εδέμ που αντικατοπτρίζει την ιδεατή. Για τους ''μυστικιστές'' θα προσθέσουμε πως στην περιοχή του Λανγκεντόκ της Γαλλίας όπου και γεννήθηκε ο προβληματσμός εκείνη την εποχή ενυπάρχουν ή σχετίζονται μ’ αυτή και άλλα σημαντικά δεδομένα όπως η αίρεση των Καθαρών, οι Ναϊτες, ο ερμητισμός κι οι αλχημιστές, η λατρεία της μαύρης Μαντόνας, ο Νοστράδαμος, ο περίεργος καθολικός ιερέας Σονιέρ, οι θεωρίες περί Μαγδαληνής κι οι αναζητήσεις του Γκράαλ και της γενεαλογίας της Μεροβίγγειας δυναστείας κλπ. για τα οποία ισχύει ο κανόνας του ενός μα σημαντικού ψήγματος αλήθειας σε εκατό ανούσιες μυθοπλασίες…
Τι είναι η Αρκαδία τελικά?
Η Αρκαδία πέρα απ’ όλα αυτά είναι ο τόπος της καθαρής σκέψης που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο λυκαυγές και στο λυκόφως, παραμένοντας το άβατο της ανίσκιωτης επίκλησης στον ήλιο, στο φως, στην αλήθεια…
Μέσα από την πύλη του Άβατου που όριζαν δύο κίονες με τους χρυσούς αετούς τους που αντικατόπτριζαν το φως της Ηούς (αυγής) έως την Αίγυπτο, ειδικότερα κατά το μήνα ανατολής του Κύνα, ξεπροβάλλει η αλήθεια εκείνη που ακυρώνει το μεταίχμιο δίλημμα του Πουσσέν, δηλώνοντας πως ζωή και θάνατος είναι οι δυο όψεις του ενός ιδίου ψευδαίσθητου χωροχρονικού κυματισμού που δημιουργεί ο έρωτας των αντιθέτων, και πως η ύπαρξη αυτή δεδομένου ότι πραγματώνεται απειροστά και τυχαία εντός ενός αεί γιγνόμενου άπειρου και αυθύπαρκτου συνόλου, δικαιωματικά συμπεραίνει την εγγενή αθανασία του…
Τόσο λιτά και όμορφα, τόσο ήρεμα και ουδέτερα όσο η αρκαδική φυσική απλότητα και η δωρική της λιτότητα υποδηλώνουν. Απέναντι σε αυτούς που πίστεψαν πως ''ο μέγας Παν απέθανε'' σκύβοντας σκωπτικά στον τύμβο ή βωμό του Πουσσέν, η αρκαδική εκδοχή αντιλέγει πως ο Ήλιος Παν εξακολουθεί να υμνεί το αρκαδικό φυσικό κάλλος, να το σαγηνεύει με τη μουσική του αυλού του και να ερωτοτροπεί μαζί του, απάγοντας διηνεκώς από εδώ έως τον αστερισμό της Άρκτου και του Ωρίωνα τη γη εκείνη που φιλοξενεί τη Φύση δηλαδή ολόκληρη τη Γη. Έτσι η αρκαδική ανθρωποκοιτίδα δεν περιορίζεται μόνον εδώ, αλλά εξαπλώνεται σε όλη τη Γη όπου γεννήθηκε κι ανδρώθηκε ο Άνθρωπος.
Σχετικά με την εμμονή του Πουσσέν και το μυστικό του, αναφέρεται σε τύμβο-βωμό του ήλιου Πάνα (Λύκαιο) ή μετέπειτα Ρα (Αλίφειρα) που έγινε - προφανώς απ' τη μορφή του - στα ρωμαϊκά χρόνια και στον οποίο πιθανόν να εναποτέθηκε το αρχικό χρυσελεφάντινο εδώλιο του Πάνα που ακόμη αναζητείται απο την αρχαιολογική σκαπάνη, αλλά σαφώς παραμένει κάπου εκεί που ''ο ήλιος της ηούς βλέπει πρώτην ''...
Και δεν είναι απαραίτητα η ψηλότερη κορυφή, γιατί το φως υπό συνθήκες διαθλάται και ναίει...
kamararc.blogspot.com
Δημοσίευση σχολίου