Πηγή kostas lambros
Η ΥΔΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ
ΕΝΑ ΕΝΤΟΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Ένα μεγάλο πρόβλημα, που ταλαιπωρούσε την Δημητσάνα σε όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της, είναι η ύδρευσή της.
Η πόλη, αν και περιβάλλεται από νερό (Λούσιου και Κάκκαβου), δεν είχε πηγές κατάλληλες για να καλύψουν τις ανάγκες των κατοίκων της σε νερό. Μόνο στη βόρεια πλευρά της πόλης υπήρχαν πηγές, σε χαμηλότερο όμως υψόμετρο από τα σπίτια οπότε ήταν δύσκολο να αξιοποιηθούν.
Έτσι, το πρόβλημα του νερού αντιμετωπιζόταν αρχικά με στέρνες, όπου συγκεντρώνονταν τα νερά της βροχής, και που μέχρι πρόσφατα υπήρχαν σε πολλά σπίτια της Δημητσάνας. Με τον τρόπο αυτόν, η ανάγκη για νερό λυνόταν σε κάποιο βαθμό, όχι όμως για όλους τους κατοίκους.
Είναι γνωστό ότι, την εποχή της αρχαίας Τεύθιδας, οι κάτοικοι κατασκεύασαν οχύρωμα κάτω από τον Αη-Γιώργη της Πλάτσας, για να υπερασπίζονται τη γνωστή Κάτω Βρύση, που βρισκόταν στην όχθη του Κάκκαβου. Αυτή ήταν η κύρια κρήνη ύδρευσης της αρχαίας πόλης και χρησιμοποιούταν, όπως φαίνεται, επί αιώνες. Δυστυχώς, καταστράφηκε τη δεκαετία του 1960 λόγω των εργασιών διαπλάτυνσης του δρόμου προς την γειτονική Ζάτουνα και την Ηραία, και δεν αποκαταστάθηκε ποτέ, έστω για ιστορικούς λόγους.
Με το όνομα Κάτω Βρύση υπάρχει σήμερα σκεπαστή βρύση, στην όχθη του Κάκκαβου, ακριβώς απέναντι από την αρχαία Κάτω Βρύση. Η βρύση αυτή είναι νεότερη αφού έχει κατασκευαστεί τη δεκαετία του 1940.
Όσο ο πληθυσμός της Δημητσάνας αυξανόταν, τόσο πιο έντονη ήταν η ανάγκη για νερό, για αυτό κατά καιρούς κατασκευάστηκαν και άλλες βρύσες, στη βόρεια πλευρά. Οι πιο γνωστές παίρνουν νερό από πηγές της γύρω περιοχής, και πήραν τα ονόματα εκείνων που τις κατασκεύασαν.
Η θολωτή Βρύση του Μπαχνά, στην όχθη του Κάκκαβου, κάτω από την πλατεία Πεσόντων, υπήρχε από το 1782. Πήρε την ονομασία της από την οικογένεια Μπαχνά, στα κτήματα της οποίας βρισκόταν. Κι αυτή όμως καταστράφηκε από τη διαπλάτυνση του δρόμου προς την Ζάτουνα, όπως και η παλιά Κάτω Βρύση.
Στα μέσα του 18ου αιώνα, ο Δημητσανίτης Εθνομάρτυρας, Άγιος Ανανίας Λαμπάρδης, μετέφερε πρώτος νερό με ξύλινους σωλήνες στη Δημητσάνα, από την μακρινή πηγή Σβίνες, που βρίσκεται στην περιοχή του Ζυγοβιστίου. Γρήγορα όμως το δίκτυο καταστράφηκε όταν σάπισαν οι σωλήνες.
Ο επίσης Δημητσανίτης, Παλαιών Πατρών Γερμανός μετέφερε το νερό μέσω κεραμιδένιου αυλακιού, από την πηγή Λουμένη, σε βρύση στην περιοχή του Τρικάμαρου γεφυριού. Αυτή έμεινε γνωστή με το όνομα Βρύση του Δεσπότη και εξυπηρέτησε την πόλη για πολλά χρόνια.
Δίπλα από το Τρικάμαρο Γεφύρι, βρίσκεται η θολωτή Βρύση του Κουρή, που κατασκευάστηκε επί δημαρχίας Ευθυμίου Κουρή, το 1872, και ανακατασκευάστηκε το 2008, επί Δημαρχίας Τάσου Βλάχου.
Ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία της Βρύσης του Μουσταφά, λίγο μακρύτερα από τη Βρύση Κουρή, στον δρόμο προς τον Άγιο Νικόλα στο Πηγάδι. Η επίσης θολωτή αυτή βρύση κτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και πήρε το όνομά της από το εξισλαμισμένο Δημητσανιτόπουλο, κουνιάδο του Δημήτρη Καζή, που την κατασκεύασε. Ο Μουσταφάς, όπως ονομάστηκε, είχε απαχθεί από Αρβανίτες και πουλήθηκε σε Τούρκο στην Τριπολιτσά, που τον ανέθρεψε σαν δικό του παιδί και τον πάντρεψε με την κόρη του. Ο Μουσταφάς δεν ξέχασε την πατρίδα του και φρόντισε να κατασκευαστεί η βρύση, που μέχρι σήμερα φέρει το όνομά του.
Εκεί κοντά βρισκόταν και άλλη μια βρύση, με μικρότερη όμως παροχή νερού, η Βρύση της Καλής.
Μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα, μια άλλη πηγή νερού για τους Δημητσανίτες ήταν το Πηγάδι του Αγιο-Νικόλα, που βρίσκεται δίπλα στο ξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου του Νέου ή Άγιο-Νικόλα στο Πηγάδι.
Όπου κι αν βρίσκονταν όμως οι βρύσες, η μεταφορά του νερού στα σπίτια παρέμενε δύσκολη. Η δουλειά αυτή ήταν κυρίως γυναικεία, και οι παλαιότεροι θυμούνται ακόμη, όχι μόνο την αγωνία για το νερό, αλλά και τις γυναίκες, που το κουβαλούσαν με βαρέλια στην πλάτη. Πήγαιναν το νερό, με αμοιβή, μια δραχμή το «πενηνταοκαδιάρικο» βαρέλι για τα πλουσιόσπιτα ή με φιλέματα κι υποχρεώσεις για όσους δεν ήταν σε θέση να το μεταφέρουν μόνοι τους,.
Οι πρώτες συστηματικές προσπάθειες για μόνιμη επίλυση του προβλήματος ύδρευσης της πόλης άρχισαν το 1950, από τον τότε Πρόεδρο της Κοινότητας αείμνηστο Παναγιώτη Κολοκούση, με την τοποθέτηση μαντεμένιων σωλήνων, μήκους 4,8 χιλιομέτρων, από την πηγή Πευκάνι μέχρι την περιοχή Λιβάδι. Το Πευκάνι ήταν πηγή που πότιζε τα κτήματα του γειτονικού χωριού Ράδου. Με διαδικασίες απαλλοτρίωσης και σχετική αποζημίωση προς τους ιδιοκτήτες των κτημάτων, συμφωνήθηκε να πάρει η Δημητσάνα το 50% του νερού.
Για την κάλυψη της δαπάνης απαλλοτρίωσης, σχηματίστηκε Κονδύλιον Υδρεύσεως της Δημητσάνης, με εισφορές και προσωπική εργασία των Δημητσανιτών. Την υπόθεση της ύδρευσης της πόλης ανέλαβε τότε η Κοινότητα, σε συνεργασία με τον αρμόδιο για το θέμα φορέα, το Κοινωφελές Ταμείον Δημητσάνης.
Στις ίδιες σωληνώσεις, συνδέθηκε και η παροχή νερού της πηγής Φρατζομίχαλο, που είχε αξιοποιηθεί νωρίτερα, με χρήματα του Κληροδοτήματος Νικολάου Μακρή.
Όμως το άφθονο αυτό νερό, που θα ήταν αρκετό για τη Δημητσάνα, δεν έφθασε τελικά μέσα στον οικισμό και το πρόβλημα ύδρευσης παρέμενε.
Εντατικές προσπάθειες καταβάλλονταν από τους κατοίκους και τους φορείς της πόλης, από συλλόγους και σωματεία Δημητσανιτών, στην Αθήνα και τον Πειραιά και, κυρίως, από τους απόδημους στην Αμερική, ώστε να εξασφαλισθούν οι πόροι για την ολοκλήρωση των απαιτούμενων εργασιών.
Στις αρχές του 1960, με δάνειο από την Εθνική Κτηματική Τράπεζα της Ελλάδος, πιστώσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και χρήματα του Δημητσανίτη, τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Κυρού Θεόκλητου Παναγιωτόπουλου, έγινε η επέκταση του δικτύου και τοποθετήθηκαν σταδιακά δημόσιες βρύσες σε όλες τις γειτονιές της Δημητσάνας.
Τη δεκαετία του ‘70, με χρήματα του Κληροδοτήματος Ν. Μακρή - Γ. Παπούλια, έγινε γενική ανακαίνιση του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης της πόλης και ολοκληρώθηκε η τοποθέτηση παροχής νερού μέσα σε όλα σχεδόν τα σπίτια του οικισμού.
Παρ' όλα αυτά η Δημητσάνα συνέχιζε να αντιμετωπίζει πρόβλημα λειψυδρίας, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες, που το νερό των πηγών είναι μειωμένο ενώ οι ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών αυξάνονταν.
Το 1984, η Κοινότητα Δημητσάνας, με κρατική χρηματοδότηση, διαχώρισε την παροχή της πηγής Φρατζομίχαλο από αυτήν της πηγής Πευκάνι, τοποθετώντας χωριστό αγωγό σύνδεσης με το δίκτυο της πόλης. Έτσι, αντιμετωπίστηκαν οι διακοπές στην ύδρευση, που οφείλονταν σε βλάβες του κοινού αγωγού.
Η οριστική λύση στο πρόβλημα δόθηκε μόλις το 2002, με γεώτρηση. Στο δρόμο για τη Στεμνίτσα, ανακαλύφθηκε υπόγειο ρεύμα που τροφοδοτούταν από το άφθονο νερό των πηγών που βρίσκονται στο γειτονικό Ζυγοβίστι. Τότε, με τη φροντίδα του δημάρχου Σπύρου Μαλεβίτη και χρηματοδότηση των Κληροδοτημάτων Ν. Μακρή - Γ. Παπούλια, καθώς και ιδιωτών, εγκαταστάθηκε δίκτυο, που συμπληρώνει το προερχόμενο από άλλες πηγές νερό.
Το 2010, επί Δημαρχίας Τάσου Βλάχου αντικαταστάθηκαν και οι παλαιωμένοι αγωγοί, που μετέφεραν το νερό από τις πηγές Πευκάνι και Φρατζομίχαλο, μεγιστοποιώντας την απόδοση και σταθεροποιώντας την παροχή τους.
Μετά από την επέκταση του δικτύου και την ύπαρξη πόσιμου νερού μέσα σε κάθε σπίτι της Δημητσάνας, οι Κοινοτικές Βρύσες που βρισκόντουσαν στις γειτονιές εγκαταλείφθηκαν.
Το 2022 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση και λειτουργία των κυριότερων παλιών κοινοτικών Βρυσών από το Διασυνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο Δημητσάνας, με τη συνδρομή του Δήμου Γορτυνίας και την οικονομική ενίσχυση του ένθερμου συμπατριώτη μας Νίκου Γκιώνη.
Ειδικά το κόστος αποκατάστασης της Βρύσης της Αγίας Κυριακής ανέλαβε η οικογένεια Πανταζόπουλου (Ουρανίας Καλπακή) ενώ για την αποκατάσταση της Βρύσης του Μπρίνου εργάστηκαν αφιλοκερδώς ο Γιώργος Μπίρης του Παναγή και ο Ηρακλής Παπαδόπουλος.
Δημοσίευση σχολίου