Φαράντος: Σκέψεις για την αποδοτικότητα υγείας σε σύγχρονο δημοσιονομικά ελεγχόμενο οικονομικό περιβάλλον

 

Φαράντος: Σκέψεις για την αποδοτικότητα υγείας σε σύγχρονο δημοσιονομικά ελεγχόμενο οικονομικό περιβάλλον.
Η αποδοτικότητα στον τομέα της υγείας δεν μπορεί να μελετηθεί μόνο σύμφωνα με τις γενικότερες αρχές που διέπουν τη αποδοτικότητα οργανισμών.
Για τη μελέτη της αποδοτικότητας υγείας, απαιτείται να ληφθούν υπόψη οι ειδικότερες συνθήκες που προκύπτουν από τις σύγχρονες αυξανόμενες και υψηλού κόστους ανάγκες των ληπτών υπηρεσιών υγείας.
Ξεκινώντας από τη γενική έννοια της αποδοτικότητας, διαπιστώνουμε ότι όταν δεν υπάρχουν εισροές σε ένα σύστημα, οι εκροές του συστήματος αυτού είναι μηδενικές.
Για παράδειγμα, ένα εργοστάσιο χωρίς εργαζόμενους και χωρίς πρώτη ύλη, δεν δύναται να παράξει κανένα προϊόν.
Η συζήτηση για την εκτίμηση της αποδοτικότητας στην υγεία (ή στο σύστημα υγείας ή στα νοσοκομεία) αποτελεί ένα θέμα που άπτεται ενός πολύ πιο σύνθετου φαινομένου, που ξεκινάει από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, τους κοινωνικούς παράγοντες (τον τρόπο με τον οποίο ζει ένα άτομο), συνεχίζει με την πρόληψη των ασθενειών και καταλήγει στη θεραπεία κάποιας ασθένειας.
Το κρίσιμο ερώτημα με το οποίο μπορεί να ξεκινήσει η σχετική συζήτηση είναι: ξεκινώντας από ένα ελάχιστο όριο όσον αφορά την υγεία του πληθυσμού, τι μπορούμε να επιτύχουμε υλοποιώντας κάποιες συγκεκριμένες παρεμβάσεις υγείας, που θα καταπολεμήσουν τις ασθένειες γενικότερα, λαμβάνοντας υπόψη και τη συγκράτηση του ολοένα αυξανόμενου κόστους των υπηρεσιών υγείας στο σύγχρονο κόσμο.
Εάν λοιπόν καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε κάποιες εισροές (πόρους που θα χρησιμοποιήσουμε για να πραγματοποιήσουμε τη μεταβολή που θέλουμε να πετύχουμε), προκειμένου να επιτύχουμε αύξηση στους δείκτες του επιπέδου υγείας του πληθυσμού, τότε οι παρεμβάσεις που θα έχουμε κάνει στην υγεία θα θεωρούνται ότι είναι έως ένα βαθμό τουλάχιστον αποδοτικές.
Το κλάσμα λοιπόν –σε μια απλοποιημένη μορφή-, των παραγόμενων εκροών υγείας προς τις χρησιμοποιούμενες εισροές, είναι αυτό που καλούμε γενικά αποδοτικότητα.
Αναλύοντας σε ένα αμέσως επόμενο επίπεδο, μπορούμε να πούμε γενικά ότι το σταθμισμένο άθροισμα των παραγόμενων εκροών υγείας προς το σταθμισμένο άθροισμα των εισροών, αποτελεί μια γενική έκφραση της αποδοτικότητας.
Επομένως, μια μέθοδος για την αύξηση της αποδοτικότητας αποτελεί η συγκράτηση των εισροών, για παράδειγμα η συγκράτηση του κόστους, χωρίς όμως να διολισθαίνουμε στην υποχώρηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.
Ο λόγος που υπαγορεύει αυτήν την εξέλιξη, είναι το σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον που απαιτεί τον περιορισμό των απαιτούμενων πόρων, το ολοένα και αυξανόμενο κόστος των σύγχρονων υπηρεσιών υγείας και οι σύγχρονες αντιλήψεις για την αποτελεσματική κατανομή των πόρων σε τομείς που προάγουν την ανάπτυξη.
Η μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών σε πολλές από τις χώρες του ΟΟΣΑ, παρατηρείται ιδίως κατά τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού.
Το φαινόμενο αυτό έχει επίσης δυσμενείς επιπτώσεις και σε πολλούς άλλους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας.
Οι σύγχρονοι κρατικοί προϋπολογισμοί, οι οποίοι επιβάλλεται να είναι σχετικά συγκρατημένοι, για να μην αυξήσουν το έλλειμμα και κατ’ επέκταση το δημόσιο χρέος, υπαγορεύουν την αποδοτικότερη χρήση των πόρων υγείας, για να φθάσουμε στο καλύτερο αποτέλεσμα για τον λήπτη υπηρεσιών υγείας.
Η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης που έχει σχεδιαστεί πριν από πολλές δεκαετίες, με την απόσυρση του αναχρονιστικού ημερησίου νοσηλίου και την εφαρμογή των Διαγνωστικά Ομοιογενών Ομάδων καθώς και το ολοκληρωτικό πέρασμα των προϋπολογισμών στον ΕΟΠΥΥ, μπορεί να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του συστήματος.
Αποτελεί μια διαδικασία που υλοποιείται σταδιακά από την έναρξη της οικονομικής κρίσης.

Και θα συμβάλει σε μια καλύτερη παροχή υπηρεσιών υγείας για όλους και ειδικά για τις ευάλωτες ομάδες και τα ασθενέστερα τμήματα του πληθυσμού.
Τρίπολη, 31-01-2025
Γεώργιος Φαράντος
Διδάκτωρ Πολιτικών Υγείας και Αποδοτικότητας Μονάδων Υγείας.
Διδάσκων Τμήματος Πολιτικών Δημόσιας Υγείας Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.